House of Hope

De bevlogen oprichters van de enige vrijeschool in Palestina proberen met liefde, muziek en creativiteit het trauma van bezetting en oorlog buiten de schoolmuren te houden. Dat wordt steeds lastiger.

Op dit schoolplein in al-Eizariya, op de bezette Westelijke Jordaanoever, wordt elk kind dat arriveert persoonlijk begroet en gezien. Hoe voel jij je vandaag? De schooldag begint met een hardop uitgesproken ‘belofte van geweldloosheid’: een spreuk over liefde, medemenselijkheid en vrede die kleuters en kinderen van basisschoolleeftijd dagelijks herhalen, in een wereld die ze buiten deze schoolmuren zo anders ervaren.

Over een periode van drie jaar volgt Marjolein Busstra (Wij praten niet, 2022), met een Palestijnse crew, de oprichters van deze vrijeschool, Manar en haar echtgenoot Milad. Zij zijn hier geboren en getogen en vastbesloten een nieuwe generatie Palestijnse kinderen te helpen om te gaan met de cyclus van geweld. Busstra filmt hen voor en na 7 oktober 2023 thuis en buitenshuis, maar toch vooral in en rondom hun bijzondere school.

De lokalen zijn er in zachte kleuren geschilderd, er geven voornamelijk vrouwen les en het tekenpapier en houten schoolbord zijn klassiek antroposofisch abgeeckt. Met vrij tekenen kunnen kinderen hun complexe belevingswereld visualiseren, er wordt gesproken over gevoelens, en harmonieuze, kalmerende muziek vormt een rode draad in het leerplan. Ook in Palestina komt de Choroi-blokfluit tevoorschijn (if you know, you know), evenals de wisselende seizoenstafel, zorgvuldig opgesteld met wollen, seizoensgebonden popjes en kleurrijke kleden.

Maar in al-Eizariya staat deze tafel niet zomaar voor de komst van een nieuwe periode. Hier presenteert het zomertafereel, zo vertelt Manar, een beeld van hoe een onbezorgde zomer eruit zou kunnen zien. Die komt hard aan. Want het bestaan van deze piepjonge kinderen is in toenemende mate zorgelijk. Waar Manar jongetjes met stoere oorlogstaal eerst nog op zachte wijze kan corrigeren, wordt het steeds lastiger om hun angst en frustratie te temperen. De harde realiteit golft onwillekeurig de harmonieus ingerichte lokalen binnen.

Tijdens fotografische intermezzo’s vertelt Manar in de voice-over hoe zij zelf opgroeide in een gemeenschap die onophoudelijk met bezetting te maken kreeg. Nee, bang was ze niet. Maar de stress van controles, schreeuwende soldaten en zichtbare wapens was er altijd. Ze weet wat dat met een kind doet. Waar het echtpaar er aanvankelijk in slaagt om de kinderen nog even kind te laten zijn, lijkt ook bij de volwassenen de wanhoop het te winnen.

De invalshoek van deze aangrijpende documentaire is zeer effectief. De bezetting of de gewapende strijd worden niet direct getoond; het gaat vooral om de effecten ervan op kinderen en volwassenen. Thema’s als oorlog, onrecht en onmacht contrasteren messcherp met een liefdevolle omgeving waarin door inspirerende, dappere mensen over vrede, hoop en liefde wordt gesproken. Misschien wel tegen de klippen op.