Focus: Residentie Orkest speelt Nosferatu

Veilig griezelen in de bioscoop is zo oud als de cinema. Het verklaart de eeuwige populariteit van naargeestige types als Dracula. Paard in Den Haag vertoont op Halloween (31 oktober) Friedrich Wilhelm Murnaus Nosferatu – Eine Symphonie des Grauens. Het Residentie Orkest speelt bij de oerfilm over de bloeddorstige graaf een nieuwe score van de Duitse componist Bernd Wilden.

“Met zijn kale kop en holle ogen komt hij nu opnieuw in zombie-achtige trance naar je toe geslopen. De spinnige vingers gespreid en de rattige tanden ontbloot – als de 86-jarige meestervampier die hij is.” Dat schreef Belinda van de Graaf in 2008 in Filmkrant over de heruitbreng toen van Nosferatu – Eine Symphonie des Grauens. Murnau’s film over “deze heerlijke, verschrikkelijke creatuur” was “geschrobd, geboend en gepolitoerd”, constateerde ze opgetogen.

Dit enthousiasme over Nosferatu, de eerste verfilming van Bram Stokers Dracula, laat nog eens zien dat de film een speciale plek heeft bij filmcritici. De reden is dat hij het fundament legde voor het horrorgenre. Dat was er anders vast ook wel gekomen, maar Nosferatu bevatte meteen al veel in het horrorgenre terugkerende elementen.

Voor wie het verhaal niet kent: de film gaat over de jonge makelaar Thomas Hutter die met zijn vrouw naar Transsylvanië reist om een huis te verkopen aan graaf Orlok. Hij ontdekt dat dit mysterieuze type een vampier is, die als hij naar de stad Wisborg verhuist er voor dood en ellende zorgt. Hutters vrouw offert zich op voor de stad door zich tot in het ochtendgloren verleidelijk met de vampier bezig te houden, waarna deze het loodje legt als de zon opkomt. Helaas bekoopt de vrouw haar nobele daad met de dood.

Nosferatu zou van de aardbodem verdwenen zijn als het aan Stokers erven had gelegen. Zij gaven geen toestemming voor Murnau’s verfilming en wonnen in 1925 de rechtszaak die zij hadden aangespannen. De rechter verordonneerde dat alle filmkopieën vernietigd moesten worden. Dankzij een enkele verborgen kopie bestaat de film ruim honderd jaar later nog.

De seksuele lading van Nosferatu – vampiers als de verpersoonlijking van gevaarlijke seksuele aantrekkingskracht – zal niemand ontgaan, maar critici zien er meer thema’s in, van angst voor het onbekende en de ander tot een gevecht met innerlijke demonen. Wie zelf wil oordelen, moet Nosferatu in Paard in Den Haag niet overslaan. De oerverfilming van Dracula is er te zien en te horen met een door het Residentie Orkest gespeelde nieuwe score van Bernd Wilden. De Duitse componist is specialist in filmmuziek van historische klassiekers.

Volgens de organisatoren van het evenement pakken Wilden en het orkest bij Nosferatu stevig uit: “Als Thomas een kist opent in het paleis van graaf Orlok hoor je de koperblazers schreeuwen van angst. Je hoort de pauken donderen. De contrabassen wakkeren de spanning voortdurend aan.” En: “Bernd Wilden is er met zijn symfonie in geslaagd een voortdurende dreigende sfeer op te roepen. Hier tegenover zet hij alledaagse geluiden als het getjilp van vogels, het luiden van de klokken en de volksmuziek in de Transsylvanische herberg.” Op dus naar Transsylvanië, dat voor één avond in Den Haag ligt.

Residentie Orkest speelt Nosferatu | 31 oktober 2025 | Paard, Den Haag