The System

Heeft het nog zin om te strijden voor een gezonde toekomst? Joris Postema volgt een diplomaat en twee activisten.

Ook Joris Postema werd waarschijnlijk wanhopig van de ondraaglijke traagheid waarmee de mensheid inziet dat we de wereld catastrofaal beschadigen. Met altijd maar die vage, onbeantwoorde vragen in z’n achterhoofd: heeft het überhaupt nog zin om iets te doen? Bereiken politici en activisten die het wel inzien iets met hun diplomatie en blokkades en demonstraties?

Postema besloot op zoek te gaan naar antwoorden en volgt drie mensen die duidelijk met hart en ziel betrokken zijn bij het creëren van een leefbare toekomst: Henk Ovink, internationaal waterdiplomaat in New York; Pippi van Ommen, medeoprichter van Extinction Rebellion in Amsterdam; en de Berlijnse klimaatactivist en antifascist Tadzio Müller.

Postema volgde en sprak de drie herhaaldelijk, op allerlei plekken op de wereld, en krijgt de antwoorden waar hij naar op zoek ging. Ook al zijn dat vaak niet de antwoorden die je als kijker wilt horen.

Zelfs bij Ovink, een ervaren diplomaat die van de ene naar de andere conferentie reist, zijn de tranen een paar keer nauwelijks te onderdrukken. Zoveel stupiditeit en kortzichtig eigenbelang in het aangezicht van overweldigende wetenschappelijke gegevens: het is onvermijdelijk dat je er af en toe wanhopig van wordt. ‘Autogenocide’, heet dat ook wel: de zelfvernietiging van een bevolking. “We strijden tegen de perfecte vijand”, zegt Müller. De muziek, trouwens, is van Sonic Youths Lee Ranaldo.

Later in de film verplaatst het gesprek zich om begrijpelijke redenen naar de opkomst van extreem-conservatieve en fascistische bewegingen, omdat die in wezen dezelfde motivatie hebben als verzet tegen klimaatmaatregelen: ik wil met niets en niemand rekening hoeven houden (“the coming out of the asshole-society”) en elke reflectie op het eigen handelen is gezeik. Er wordt wel iets te gemakkelijk een paar keer door Müller gezegd dat het fascisme “slagen heeft gewonnen”, want daarbij wordt het denken van de zwijgende meerderheid steeds vergeten. Toch blijkt dat uiteindelijk wel een van de grote obstakels om dingen te kunnen veranderen: te veel mensen houden zich afzijdig, ook al voelen steeds meer mensen aan dat het niet goed gaat met de wereld.

Postema gaat geen enkele confronterende vraag uit de weg. De hoop die hij bij de drie sprekers uiteindelijk toch naar boven weet te halen, is ook een les voor politieke partijen die worstelen om een antwoord te vinden op populisten die wereldwijd haat en eigenbelang lopen uit te venten.