Familiar Touch

Ruth dementeert en verhuist naar een verzorgingstehuis. Maar in het subtiele Familiar Touch draait het niet om verlies, maar om wat Ruth nog te ontdekken heeft in haar nieuwe levensfase.

Ruth zet haar geroosterde boterham in het afdruiprek. Je zou het zomaar kunnen missen, want de camera staat op een afstandje in dit openingsshot waarin we tachtiger Ruth in haar keuken haar ontbijt bij elkaar zien scharrelen.

En dan nog – misschien is het gewoon een slimme hack. Toast moet nu eenmaal even afkoelen, liefst op een rekje, dus waarom zou je daar niet het afdruiprek voor gebruiken? Ruth was ooit chef-kok, zo blijkt later in de film, dus misschien leerde ze de gewoonte aan in een professionele keuken met ruimtegebrek.

Maar nee, Ruth is toch echt in de war, blijkt gaandeweg in deze subtiele film van Sarah Friedland, op het filmfestival van Venetië in 2024 winnaar van de prijs voor het beste debuut én de prijzen voor beste regie en beste acteerprestatie in de Orizzonti-sectie. Ruth beseft het zelf niet, maar dit is een van haar laatste ontbijtjes in haar eigen huis. Niet veel later zal haar zoon Steve haar ophalen om haar naar een verzorgingstehuis te brengen. De plek heeft Ruth ooit zelf uitgezocht, maar dat weet ze niet meer, en dus is het bij vlagen een ruwe overgang.

Maar Familiar Touch is geen film over achteruitgang en verlies. Niet dat Friedland wegkijkt van Ruths problemen – ze werkte zelf jarenlang als zorgverlener voor dementerende creatieven, dus kent het onderwerp van binnenuit. Maar uiteindelijk gaat haar film vooral over wat Ruth nog te ontdekken heeft in de nieuwe levensfase die ze ingaat. Niet voor niets leunt Friedland op de structuur van de coming-of-age-film. Ook is te zien dat haar achtergrond vooral ligt in de combinatie van dans en film: naarmate het verbale steeds minder houvast geeft in Ruths wereld, wordt het fysieke steeds belangrijker. Aanrakingen, een houding, simpelweg je voortbewegen; maar ook het spiergeheugen dat wordt geactiveerd als Ruth weer in de keuken staat.

Kathleen Chalfant draagt de film als Ruth. Maar ook H. Jon Benjamin (vooral bekend als komiek en stemacteur voor onder meer Archer en Bob’s Burgers) verdient lof als haar zoon Steve, die in alle rust zijn moeder begeleidt, terwijl het vanbinnen bij hem kolkt. “Ik wil niet dat je bezorgd bent”, zegt Ruth als ze afscheid van hem neemt op haar eerste dag in haar nieuwe kamer. En dus zegt hij haar vrolijk gedag – de tranen die hij wegdrukt, zien wij wel maar Ruth niet.