Focus: Boekverfilmingen in Groningen

Iedereen kent de eeuwige discussies over boekverfilmingen. Misschien laaien ze ook weer op bij de reeks ‘onmogelijke’ boekverfilmingen die Forum Groningen vertoont. Of is inmiddels doorgedrongen dat vergelijkingen onzin zijn?

Er lijkt iets veranderd in de culturele wereld als het over boekverfilmingen gaat. Vroeger ontploften schrijvers nogal eens als ze de verfilming zagen van een boek van hen. De regisseur had er weer eens niets van begrepen. Een Nederlands voorbeeld is W.F. Hermans’ kritiek op Fons Rademakers’ Als twee druppels water, de verfilming van zijn oorlogsroman De donkere kamer van Damocles. Mislukte film, vond Hermans, die zelf graag het scenario had geschreven, maar dat zou volgens Rademakers een film van achttien uur hebben opgeleverd. Inderdaad: prettige sfeer tussen de heren.

Een internationaal voorbeeld is Stephen Kings afschuw van Stanley Kubricks verfilming van zijn boek The Shining. “De film heeft geen hart, er is geen centrum in de film”, luidde zijn oordeel dat hij niet onder stoelen of banken stak.

Schrijvers die zich met de verfilming van hun boeken bemoeien, zijn de nachtmerries van regisseurs. Maar het lijkt erop dat dat steeds minder voorkomt. Komt het doordat schrijvers cultureel niet meer zo hoog te paard zitten als vroeger toen hun woorden als parels werden opgevangen? Die tijd is in ons visuele tijdperk voorbij. Al waren er altijd al verstandige schrijvers die begrepen dat een boek een boek is en een film een film. Zoals James Cain, die opmerkte: “Mensen zeggen wel eens: vind je het niet erg wat ze met je boek hebben gedaan? Ik zeg dan tegen hen: ze hebben niets met mijn boek gedaan. Het staat daar nog gewoon op de plank. Ze betalen me en dat is dat.”

Wijze woorden om te onthouden in Forum Groningen op 12 juli bij Naked Lunch, de verfilming door David Cronenberg van William S. Burroughs onverfilmbaar geachte boek, op 14 juli bij Anh Hung Trans verfilming van Haruki Murakami’s Norwegian Wood, op 16 juli bij Kubricks verfilming van Vladimir Nabokovs Lolita, en ten slotte op 18 juli bij Mary Harrons verfilming van Brett Easton Ellis’ American Psycho.

Onverfilmbare boeken, 12-18 juli, Forum Groningen