Postcards from the Zoo

Een droomsprookje over een meisje dat in de dierentuin van Jakarta is opgegroeid opent onze ogen voor een mythische wereld en roept de vraag op wat onze natuurlijke habitat is.

De Indonesische regisseur Edwin houdt van fragmentarische films, als ansichtkaarten. En hij houdt van dierentuinen, omdat ze ons iets vertellen over hoe mensen en dieren naar elkaar kijken. En hij filmt, droomachtig, mythisch en met onderkoelde vreemde humor, in de beste traditie van Tsai Ming-liang en Apitchpong Weerasethakul.
Na naam te hebben gemaakt met een serie opvallende kortfilms, en een weird en wild speelfilmdebuut over het isolement van een Chinees-Indonesische jongen in de postkoloniale, islamiserende samenleving die Indonesië vandaag de dag is (Blind Pig Who Wants to Fly, 2008) volgt Edwin inmiddels een master aan de Amsterdamse Filmacademie. Het eerste wat hij deed was een jaarkaart voor Artis kopen, vertelde hij onlangs bij de Nederlandse voorpremière van zijn film. En hoogstwaarschijnlijk heeft hij inmiddels ook Zoo (1961) van Bert Haanstra gezien. En hoewel de een toch primair een documentairemaker is, en de ander geen bezwaar heeft tegen woest surrealisme, hebben beiden een even groot oog voor het (soms onnavolgbaar ontroerende en bizarre) gedrag van mensen.

Cowboykostuum
Geheel gedraaid op locatie in de dierentuin van Jakarta, vertelt Postcards from the Zoo het verhaal van Lana, een meisje dat, nadat zij er op een dag door haar vader is achtergelaten, in de dierentuin is opgegroeid. Door haar onbedorven oog bekijken we met even grote verwondering de dierlijke (en menselijke) bewoners van de dierentuin als de koekeloerende bezoekers. Tussenteksten met encyclopedische lemma’s en definities die het leven in de dierentuin beschrijven, zetten je op het spoor om het gedrag van de mensen in de film niet alleen maar als sprookjesachtig of betoverend te begrijpen, maar ook vanuit gedragsbiologische en sociologische hoek.
Als Lana verliefd wordt op een goochelaar in cowboykostuum verlaat zij voor het eerst in haar leven de dierentuin en maakt kennis met de wereld aan de andere kant van de muur. Daar zijn het geen dieren, maar vrouwen die gevangen zitten, bijvoorbeeld in de massagesalon waar zij uiteindelijk komt te werken.
Postcards from the Zoo is stil en poëtisch, maar niet zonder een zekere wreedheid en vervreemding, die je als toeschouwer uitdaagt om zelf de teksten op die ansichtkaarten te schrijven. Die gaan over het leven voor en achter tralies, over het verlangen om aangeraakt te worden, in z’n meest pure en z’n meest ontaarde zin. Over entertainment en exotisme. Over de vraag wat onze natuurlijke habitat is. Voor Edwin is dat de cinema, een plek waar de regendruppels op een olifantshuid je ogen uitnodigen op reis te gaan.

Dana Linssen