HOME FOR CHRISTMAS

Kerst is tragikomisch zonder echt tragisch of echt komisch te worden, weet de Noor Bent Hamer, die in home for christmas de zwoegende medemens met mededogen volgt.

In home for christmas liggen scheiden en geboren worden dicht bij elkaar. Het hele leven trekt voorbij in de dagen voor Kerstmis, en die dagen zijn niet altijd warm en gezellig in het Noorwegen van Bent Hamer (kitchen stories, factotum, o’ horten). Deprimerend is de film desondanks niet, want soms is niets zo troostvol als melancholie en begrip voor de zwoegende medemens. Hamer is scheutig met het spreekwoordelijke sprankje hoop maar laat de ellende niet ondersneeuwen in het dorp Skogli. Zoals de situatie van de Albanese vrouw en Servische man die stiekem in een Noorse boshut hun eigen kindeke Jezus ter wereld brengen, uit het zicht van de autoriteiten die hen het land willen uitzetten. De opgetrommelde dokter kan het niet over zijn hart verkrijgen om de drie aan hun lot over te laten.
Een subtielere verhaallijn is de oude man die een meubelstuk de trap wil afdragen, maar elke keer vast komt te zitten omdat hij de draai in het krappe trappenhuis niet goed kan maken. Later in de film valt dit tragikomische tafereel op zijn plek. Na dit meubelstuk wordt ook zijn zieke vrouw de trap af getakeld.

Etalagepop
Hamer weet niet altijd te verrassen in zijn beeldkeuzes. Hij gebruikt een aantal sleetse beelden, zoals de weerspiegeling van een zwerver in een etalage, waardoor zijn hoofd precies samenvalt met een etalagepop in deftig pak. Een te simpel contrast is het miezerige kerstboompje dat in een kamer staat, terwijl op televisie het geschitter van een gigantische kerstboom is te zien, vast ergens in Oslo. Effectbejag is de abrupte overgang van een scherpschutter die op het punt staat zijn trekker over te halen, naar het volgende shot waarin het keiharde geluid van een sneeuwschuiver is te horen. Het beeld van de kerstman die met een schep zijn liefdesrivaal neermaait, is dan wel weer verfrissend. En soms is een warme maaltijd in een caravan het ultieme geluk. Maar dan moet natuurlijk niet de wijn op zijn.
Hamer maakte een kerstfilm voor mensen die niet per se iets met Kerst hebben, maar wel iets hebben met een niet-idyllische kerstgedachte, die niet alleen in december zou moeten komen bovendrijven. Net als in kitchen stories, waarin een pseudo-onderzoeker zich installeert in de keuken van een oude man om zijn dagelijkse bewegingen te tellen, kijkt iedereen in eerste instantie naar elkaars dagelijkse routine, zonder te interveniëren. Maar dat is niet houdbaar. Hamer zelf observeert ons Sisyphussen al jaren vol mededogen.

Mariska Graveland