Zwarte gaten: Margien Rogaar zag eindelijk Amarcord

We hebben ze allemaal op ons To Do-lijstje staan: klassiekers waar je nooit aan toekwam. Regisseur Margien Rogaar zag eindelijk Amarcord van Federico Fellini.

Margien Rogaar maakte vorig jaar de Telefilm Bon voyage, die een twee-eenheid vormt met haar eerdere One night stand-film Au Cigogne (2008). In 2002 studeerde Rogaar af aan de Filmacademie met Meisje jongen ijsje. Momenteel werkt ze aan de verfilming van de roman Dorsvloer vol confetti van Franca Treur.
"Toen mijn producent me sprak over de verfilming van Dorsvloer vol confetti, zei hij: ‘Je moet het zien als een soort Amarcord‘. En ik zei ‘Ja…’ Maar ik dacht: ‘Die film moet ik dus nú inhalen.’
De Fellini-films die ik had gezien vond ik altijd inspirerend en groots. Dat swingende, waardoor er chaos ontstaat, die echtheid in de gezichten van de personages. Grote neuzen, sproeten, boertig, doorleefd. Fellini heeft een onbescheidenheid waar wij in Nederland een puntje aan zouden kunnen zuigen.
Amarcord (1973) gaat over het eind van een jeugd. Het is interessant hoe Fellini een gemeenschap met volwassenen en kinderen laat zien. Ieders dromen en geheimen, bedreigd door daden, terwijl iedereen deel blijft van de groep. Dat zie je ook in mijn werk terug.
Titta is een beginnende puber die verliefd is op sekssymbool Gradisca — een mooie, rijzige vrouw die haar billen tussen de gordijnen door toont. Maar ook de vrouw waar Titta ’s avonds sigaretten haalt, vindt hij onweerstaanbaar. Die probeert hij op een keer op te tillen, waarop zij hem overweldigt met haar borsten. Hij komt er haast in om, gaat eraan likken, en zit vervolgens ziek thuis. Het is nog net geen aanranding. Ik zou zoiets schandaligs niet kunnen maken. Ik heb ook wel scènes gemaakt over ontluikende seksualiteit, maar zo groots als Fellini dat aanpakt, zo subtiel is het bij mij. In Au Cigogne gaat een jongetje ook op zoek naar borsten: met een duikbril onder water in het zwembad en op een feestje tussen de meisjes doorlopend. Hij koopt een foto van een vrouw in bikini. Nee, hij koopt er zelfs twee! Dat vond ik al ‘oeh!’
Ik vind snel iets overdreven. Dat is mijn strijd. Fellini kijken werkt dan heel bevrijdend.
Magisch en ontroerend in Amarcord is de scène met de mist. Niemand kan iets zien. Opa raakt de weg kwijt voor zijn eigen huis. Het broertje van Titta komt naar buiten en loopt door een bijna expressionistisch landschap van uitgeknipte bomen, waarin een Indiase witte koe met grote horens opduikt. Dat hoeft niet gesnapt te worden. Het is gewoon zoals het is.
Films zijn tegenwoordig erg op begrip geënt. Ik heb de neiging om alles af te wegen en af te stemmen. In de tijd dat ik films leerde maken moest je zoeken naar een soort kaalheid. Toen ik me dat realiseerde, was dat een eyeopener. Ik bedacht dat je eigenlijk je fantasie moet laten gaan en niet moet laten vastzetten door een script. Ik wil nu de stap zetten naar niet-precies-weten, maar genoegen nemen met dat het goed vóelt. Bij Fellini is het ook niet allemaal zo bedoelerig."

Karin Wolfs