WebFilm: Prison Valley

Ondanks een rijke documentairetraditie doen Nederlandse filmmakers bepaald geen pionierswerk op internet. De uitzondering is Submarine Channel, maar daar heeft de documentaire een positie in de marge. Vooruitstrevender zijn ze in Frankrijk, onder de vlag van televisiezender Arte, en met als belangrijkste voortrekker Alexandre Brachet. Zijn thanatorama en gaza/sderot gelden als hoogtepunten in het genre, omdat hij de kijker een actieve rol geeft in het documentaireverhaal, zonder dat dat geforceerd aanvoelt.

Het ambitieuze Prison Valley gaat hierin weer een stapje verder, maar een stap vooruit is het deze keer niet. Dat komt omdat Brachet niet helder kiest. Prison Valley is een van voor naar achter vertelde televisiedocumentaire en een computerspelletje ineen. De videofragmenten op de site staan in een vaste volgorde, en toch lijken we met clues en bonuspunten ook te worden aangemoedigd een inspecteur Clouseau-achtige rol te spelen. Een verwachting die niet wordt ingelost, omdat deze ‘cadeautjes’ slechts details bevatten over de Amerikaanse gevangenisindustrie waarover de webdoc vertelt.

De groezelige motelkamer, onze uitvalsbasis voor het betreden van de Prison Valley, heeft nauwelijks een functie. Maar zonder dit videogame-element blijft er een geslaagde film over die herinnert aan Gaza/Sderot. Een landkaart laat ons de speurtocht van regisseursduo Philippe Brault en David Dufresne naar de drijvende mechanismen achter het Amerikaanse gevangeniskapitalisme letterlijk navolgen. Ze reizen, zoals de voice-over het uitdrukt, door de “clean version of hell”, een winderige canyon in Colorado, die dertien gevangenissen telt op zo’n 36.000 inwoners. En denk maar niet dat er iemand klaagt over het risico op ontsnappende gedetineerden — daarvoor zijn de financiële belangen eenvoudigweg te groot.

Dat maakt de hele bevolking in zekere zin tot een gevangene, van het systeem dan. En misschien is het een opzettelijk staaltje gitzwarte ironie, maar Prison Valley ontneemt de bezoeker ook zijn vrijheid. Want zonder dat we toestemming geven om automatisch berichten over onze voortgang op Facebook of Twitter te laten posten, en e-mails te ontvangen, krijgen we helemaal geen toegang tot de Prison Valley. Zo maken we gedwongen mond-tot-mond-reclame voor het project, en zijn de makers verzekerd van dialoog en discussie. Het blijkt steeds onmogelijker om te ontsnappen uit de gevangenis van de sociale media.

Bekijk Prison Valley op prisonvalley.arte.tv.