Tijdschriften

Wat is er verder over film te lezen? De Filmkrant bespreekt maandelijks de belangrijkste filmbladen, webzines en andere periodieken.

Laat een kunsthistoricus over porno schrijven en je kunt het ergste verwachten. In het kunsttijdschrift Metropolis M staan zinnen als: ‘In het huidige globale tijdperk is het moeilijk de relatie tussen kunst en porno precies te omschrijven.’ Een aanleiding om deze briljante analyse op te schrijven is de release van de porno-omnibus destricted, geregisseerd door onder andere Larry Clark, Matthew Barney en Gaspar Noé. Toch is het voor filmliefhebbers verhelderend om Metropolis M te lezen, want het tijdschrift bestrijkt een terrein dat in de meeste filmbladen wordt genegeerd: beeldend kunstenaars die films maken.
Twee van de meest in het oog springende filmende kunstenaars zijn Pablo Pijnappel en Joost Conijn, die in het nieuwste nummer van Metropolis M geïnterviewd worden. Pijnappel bracht zijn familiegeschiedenis in kaart alsof hij een plattegrond tekende. Zijn preoccupatie met herinnering en tijd doet denken aan Chris Marker: "Het menselijke on- en onderbewuste kent tijd noch plaats. Er is niet echt sprake van tijd, eerder van een eeuwige vorm van vertrek een aankomst, van gelukzalig genot en wederkeer. Daarom hou ik van het tijdloze", aldus Pijnappel.
Freud en de psychoanalyse keren telkens terug in het interview, waarin Pijnappel probeert te ontleden hoe wij film kijken: ‘Om van [bewegend beeld] een coherent verhaal te maken, vullen we de gaten op, nog voordat de waargenomen informatie bewust is gemaakt. Freud noemde deze menselijke neiging ‘secondary vision’.’
Uitvinder en avonturier Joost Conijn staat met beide benen op de grond, althans, als hij zich niet in een van zijn zelfgebouwde voertuigen heeft gewurmd (vliegtuigen, houtauto’s). In zijn nieuwste film olland reist hij met twee vrienden op de fiets door het Rifgebergte, waar ze door uiterst vriendelijke Marokkanen worden ontvangen. De hele film kijk je aan tegen twee naïef lachende Hollanders die kinderlijke gesprekjes voeren met hun gastheer over de namen van de gerechten. Zo moeten wij een ‘vollediger beeld krijgen van de Marokkanen’, zegt Conijn in het interview.
Voor de filmhuisbezoeker die zijn blik wil verruimen zijn er recensies van tentoonstellingen waar ook video- en filmwerk is te zien, zoals The Projection Project in het MuHKA in Antwerpen. Ook is er een in persberichttaal geschreven recensie van Art in the New Field of Visibility in Amsterdam, over ‘de invloed van media op de kunst en samenleving’.
Wat een verademing is het dan om het onvolprezen Vlaamse blad Gonzo Circus te lezen. Dit explorerende tijdschrift richt zich eerst en vooral op vernieuwende muziek, maar ziet ook film niet over het hoofd. Ook hier een artikel over de invloed van beeldcultuur op ons dagelijkse leven, naar aanleiding van red road van Andrea Arnold, maar de auteur Marc Schuilenburg weet dat veel levendiger op te schrijven dan Metropolis M in al zijn abstracte doorwrochtheid. In red road bespiedt een vrouw de moordenaar van haar man en kind via bewakingscamera’s. Technologie is nooit een neutraal of waardevrij middel, concludeert de auteur, maar heeft altijd een sociale kant.
Op de dvd-pagina van Gonzo Circus wordt de hele nieuwe collectie van de Filmfreak besproken, een label dat natuurlijk altijd interessante releases heeft, maar deze keer slaat de aandacht wel heel ver door naar één kant. Maar waar vind je anders, naast Schokkend Nieuws, serieuze recensies van maar liefst twee kannibalenfilms op één pagina?

Mariska Graveland

Metropolis M, april/mei, 9,50 euro
Gonzo Circus, april/mei, 8 euro