Thuiskijken 3

ACROSS THE UNIVERSE
Julie Taymor
Soms zijn films net te lang. Een minuut of tien, dat is alles. Meestal kun je als kijker niet eens precies aanwijzen wélke tien minuten; het zitvlees is gewoon eerder op dan de film. Maar bij across the universe ligt het net anders. De film is tien minuten te lang, maar hier is precies duidelijk wélke tien minuten. En aan het eind van de film zou je weer willen dat hij langer doorging.
Julie Taymors musical vertelt zijn verhaal (over een prille liefde in de stormachtige jaren zestig) met een omvangrijke greep uit de liedjescatalogus van de Beatles. Dat begint al bij de namen van de karakters: Jude (Jim Sturgess) trekt van Liverpool (!) naar Amerika, waar hij achtereenvolgens bevriend raakt met student Maxwell (Joe Anderson) en verliefd op diens zus Lucy (Evan Rachel Wood). Maar dan wordt Max opgeroepen voor zijn dienstplicht en verscheept naar Vietnam, en raakt Lucy tot ongenoegen van Jude steeds nauwer betrokken bij de anti-oorlogsbeweging.
Maar liefst 33 Beatles-liedjes worden door de cast gezongen, en dan tellen we alle losse verwijzingen in de dialogen nog niet mee (‘She came in through the bathroom window!’). Soms zijn het slechts één of twee regels, soms een enkel couplet, maar vaker worden de liedjes geheel uitgezongen. De uitwerkingen variëren van getrouwe weergaven van de originelen tot (gedurfder en interessanter) grondige herinterpretaties die de muziek een nieuwe sfeer en de teksten een nieuwe lading geven. Zoals de variant van ‘I wanna hold your hand’, gezongen door Aziatische cheerleader Prudence (T.V. Carpio), waarin een van de meest aanstekelijke en opgewekte popliedjes uit het Fab Four-repertoire transformeert tot een klaaglied voor een onmogelijke lesbische verliefdheid.
Die invullingen staan of vallen bij de cast. Gelukkig grijpt Taymor maar één keer mis, in Eddie Izzard als drugscircus-ringmeester Mr. Kite. Zijn uitgesponnen sequentie, die direct volgt op een ‘magical mystery tour’ met Bono als psychedelische buschauffeur Dr. Robert, zijn die tien overbodige minuten. Hier wordt de visuele overdaad te zwaar voor de schouders van het misplaatste liedje ‘For the benefit of Mr. Kite’. Maar zelfs als across the universe uit de bocht vliegt, doet het dat in stijl: overweldigend, ambitieus, glorieus.
Joost Broeren
Te koop op dvd (Sony Pictures)

THE BOTHERSOME MAN
Jens Lien
Je zou een heuse studie kunnen doen naar de rol van Ikea in de filmgeschiedenis. In fight club staat de meubelketen voor een steriele levensstijl, ontdaan van elke spanning, net als in de geweldige Noorse film the bothersome man, die nu uit is op dvd en in juni gelukkig ook gaat draaien in het Previously Unreleased-programma in het Filmmuseum. In de surrealistische komedie the bothersome man wordt een twintiger gedropt in een anonieme, bleke stad, waar hij wordt voorzien van een baan en een huis dat is ingericht als een Ikea-showroom. Met zijn vriendin praat hij alleen over de inrichting van zijn woning. Elke dag schuifelt hij braaf naar zijn werk, waar immer glimlachende collega’s hem aan de lunchtafel opwachten, maar al snel krijgt hij door dat er iets niet klopt aan zijn kabbelende leven, waarin de kopieermachine de enige natuurlijke vijand van de mens is. Wat is dat voor een wereld waarin je van het bier nooit dronken wordt en het eten naar niks smaakt? Beckett, Lynch en Tati zijn nooit ver weg in deze formidabele droge komedie, die een groter bereik verdient dan een voorstelling op het Amsterdam Fantastic Film Festival vorig jaar, waar het de Black Tulip Award won. the bothersome man staat in de traditie van grootse kantoorkomedies als ‘The office’ en office space, terwijl de gortdroge horror volstrekt uniek genoemd mag worden. De combinatie van herkenbare, dagelijkse beslommeringen en de bizarre taferelen die daaruit ontspruiten, doet hopen dat de Noor Jens Lien vaker op de regiestoel gaat zitten. Kritiek op de consumptiemaatschappij is duidelijk te horen, maar Lien weet dat zonder geheven wijsvingertje te brengen, want we zijn allemaal maar gewone mensen met al onze zwakheden, zo laat hij net als de Zweedse regisseur Roy Andersson zien. Hij suggereert dat ontsnappen mogelijk is, maar kun je echt ontsnappen aan de condition humaine? Prikkelende vragen verpakt in bijzonder camerawerk, met nog humor ook. Een mens zou er bijna gelukkig van worden.
Mariska Graveland
Te koop op dvd en van 19 t/m 25 juni, 21:30 u. in het Filmmuseum Amsterdam.

SHOOT ‘EM UP
Michael Davis
Een van de beste films van 2007 was het hilarische, sexy en politiek relevante heroic bloodshed-epos shoot ‘em up, met in de hoofdrollen Clive Owen, Monica Bellucci en Paul Giamatti. Het opent al met een radicale scène: de wortelkauwende revolverheld Smith (Owen) raakt pissed-off wanneer hij boeven ziet die achter een zwangere vrouw aan zitten. Doe je niet. Smith erachteraan, schietend en schoppend en verloskundige spelend. Pardon? Inderdaad, tijdens de openingsscène zorgt Smith ervoor dat het kind, dat voor de rest van de film onder zijn hoede zal zijn, levend de wereld inkomt, ook al vliegen de kogels hem om de oren. Het kind is de sleutel, want de bad guy Hertz, gespeeld door de opnieuw magistraal acterende Paul Giamatti, wil het kind dood. Bla, bla, bla. Vergeet plot. Gevoel, dit is een film over gevoel. Wat je voelt bij een scène waarin Owen en Bellucci seks hebben en zij opeens in schietschijven veranderen, en Owen zo cool is dat hij zijn meisje in zijn armen houdt, opdat zij kan klaarkomen, en hij ondertussen de slechteriken van hun lichamen afhoudt door te schieten en nog eens te schieten. Meesterlijk. Heroïsch. Sexy bloodshed. En Bellucci, het enige personage met een echt klinkende naam, Donna Quintano, een prostituee met een specialisme: lactatie. Wat betekent: hart van goud en moeder bij uitstek. Pijpt een corrupte man-in-pak om geweren te kopen om Baby te beschermen. Zo is shoot ‘em up een film over normen en waarden, vuurwapencontrole en politieke corruptie. Het is een film waarin het subversieve kerngezin (vuurwapenfreak, lacterende hoer, verontrustend lachende baby) integerder is dan geheime agenten in dienst van de overheid, zakenlieden en senatoren. En wij kijkers scharen ons achter dat gezinnetje. Want dat gezinnetje, dat zijn wij. De dvd-release is overigens saai, met slechts een diskje met wat extra’s. Maar dat geeft niet. shoot ‘em up is typisch een film die over twee jaar in een geweldige editie in het buitenland zal uitkomen, wanneer het volle impact ervan op het cultureel bewustzijn duidelijk is. Tot die tijd is het een dvd die je makkelijk twee keer per maand kan bekijken zonder ermee klaar te zijn.
Gawie Keyser
Te koop en te huur op dvd (Warner)

POOR BOY’S GAME
Clément Virgo
poor boy’s game opent met de gefilmde bekentenis van de jonge bokser Donnie Rose (Rossif Sutherland). Omdat de zwarte Charles Carvery hem een ‘mietje’ noemde, viel hij hem aan, sloeg hem half lens, en ‘liet de nikker daar liggen.’ Charles lag een week in coma en hield blijvend hersenletsel aan de aanval over; hij praat niet meer en is mentaal zeer beperkt. Niet vreemd dus dat de zwarte gemeenschap van het Canadese Halifax Donnie op staat te wachten als hij na tien jaar gevangenis weer vrijkomt. Bokser Ossie Paris biedt hem 20.000 dollar voor een gevecht, wat hij zelf omschrift als een lynchpartij. Maar Charles’ vader George (Danny Glover) neemt een verrassende keuze: hij coacht Donnie. Er zal, zo stelt hij, niet nog meer geweld gepleegd worden uit naam van zijn zoon.
Regisseur-scenarist Clément Virgo en coscenarist Chaz Thorne hebben een goed oog voor de wisselwerking tussen gemeenschap en individu. Zowel Donnie als George worden wisselend meegezogen in en afgestoten door hun omgeving, en de economische achteruitgang van havenstad Halifax schijnt constant door in de wanhoop van deze groepen. Daarmee doet poor boy’s game af en toe denken aan de briljante Amerikaanse politieserie ‘The wire’, waar Virgo niet toevallig enkele afleveringen van regisseerde. ‘The wire’ geeft een dwarsdoorsnede van de stad Baltimore, en toont hoe een complex geheel van drugsdealers, politieagenten, politici en burgers op alle lagen samenhant. Virgo heeft in poor boy’s game alleen niet de luxe zijn verhaal uit te kunnen spreiden over een twaalf uur lange reeks, en valt dus af en toe terug op iets te schematische plotwendingen.
Die worden echter met verve geloofwaardig gemaakt door de sterke cast. Nieuwkomer Sutherland (zoon van Donald, halfbroer van Kiefer) overtuigt als binnenvetter Donnie, en Glover maakt van de al even zwijgzame vader Carvery een fascinerende, tragische figuur. Het is de zwaarte achter zijn ogen, de levensmoeheid in zijn trage tred die het wat gezochte uitgangspunt volledig logisch doen lijken. En het zijn de scènes tussen hem en K.C. Collins als zijn gehandicapte zoon Charles die na het zien van dit integere drama het langst bijblijven.
Joost Broeren
Te koop op dvd (Paradiso Home Entertainment)