Thuiskijken – April 2015

Releases

De beste nieuwe Nederlandse dvd’s in april. Op filmkrant.nl vindt u wekelijks een uitgebreider overzicht van de nieuwste releases.

Timbuktu | Timbuktu, de eerste film in acht jaar van Abderrahmane Sissako en de eerste Mauritanische film die ooit voor een Oscar werd genomineerd, is een protest tegen de bezetting van het noorden van Mali door moslimfundamentalisten. Zo saai en pamfletterig als dat klinkt, zo loom en elegant is de film. dvd/blu-ray | Cineart

Whiplash | Black Swan met een drumstel: Whiplash toont de tweestrijd tussen een tierende dirigent en zijn naïeve, ambitieuze leerling die de sterren van de jazzhemel wil leren drummen. Zijn rol als de sadistische orkestleider leverde J.K. Simmons een Oscar op. dvd/blu-ray | Sony Pictures

The Salt of the Earth | Sociale fotografie als een ‘hit and run’-activiteit vindt de Braziliaanse documentaire fotograaf Sebastião Salgado gruwelijk. In zijn imponerende oeuvre draait het om aandacht en empathie, blijkt uit deze voorbeeldige documentaire van zijn zoon Juliano en Wim Wenders. dvd/blu-ray | Cineart

Black Coal | De Gouden Beer-winnaar is een prachtig melancholieke film noir. De film van Diao Yinan begint met de vondst van een afgehakte hand tussen de steenkool. Er volgen moorden, een zwijgzame detective, een femme fatale en een nachtclub, maar dan gesitueerd in het hedendaagse en winterse China. dvd | Imagine

Il capitale umano | Paolo Virzì laat in dit tweeledige familiedrama zien waarom hij tot de beste hedendaagse Italiaanse regisseurs behoort. De misleidend zakelijke titel verwijst naar de som die wordt uitgekeerd als een mens komt te overlijden, alsof die waarde valt uit te drukken in een simpel geldbedrag. dvd | Imagine

Game of Thrones: ’s werelds populairste dramareeks
Vlees en bloed

Ook in het aanstaande vijfde seizoen lijkt Game of Thrones de wind vol in de zeilen te houden. Intriges? Natuurlijk. Seks en geweld? Abso­luut. Maar de bewerking van George R.R. Martins geliefde boekenreeks biedt meer dan alleen maar oorlog en overspel op een niet-bestaand continent. Is het eigenlijk wel fantasy? De cast aan het woord. “Het is net het echte leven.”

Door Mark van den Tempel

Carice van Houten

“O ja, je gaat komend seizoen veel interactie tussen mijn personage en Jon Snow zien.” Carice van Houten knikt instemmend op mijn vraag hoe we de laatste blik van haar personage Melisandre aan het einde van seizoen vier moeten interpreteren. “Of geef ik nu te veel weg?” Ze kijkt collega-acteur Liam Cunningham vragend aan, die peinzend zijn kin vastpakt. “Absoluut, veel te veel.” Dan schiet hij in de lach. “Laten we zeggen: je botst zo nu en dan tegen Jon aan, in de kantine van Castle Black.”
Ja, een persdag met de acteurs uit Game of Thrones kent zo zijn beperkingen. Plotpoints over het aanstaande seizoen worden slechts mondjesmaat verstrekt. Want hoewel iedereen in de boeken van schrijver George R.R. Martin kan opzoeken wat er te gebeuren staat, probeert producent HBO de spanning zo lang mogelijk vast te houden. Sterfgevallen, voor onmogelijk gehouden allianties, liefdesbaby’s: ze komen amper aan bod in de gesprekken met de castleden.
Gelukkig valt er genoeg te bepraten, want na veertig veelal bloedstollende afleveringen (en een enkele saaie) is Game of Thrones uitgegroeid tot een televisiefenomeen van ongekende proporties. Een fantasy-reeks die het drama van een Griekse tragedie koppelt aan de opwinding van een politiek feuilleton à la House of Cards. Dat er onderweg heel wat bloed vloeit en zaad verspild wordt, is ook geen handicap gebleken. Game of Thrones biedt intelligent vermaak voor praktisch iedereen boven de twaalf jaar. Niet vreemd dat de reeks in meer dan 150 landen wordt uitgezonden.

Beduusd
In seizoen 5 zal Huis Lannister het zwaar krijgen. De Lannisters regeren vanuit King’s Landing het continent Westeros met ijzeren vuist, maar de schatkist is leeg. Patriarch Tywin is gedood door zijn eigen in ongenade gevallen zoon, de dwerg Tyrion. Goed nieuws voor de belangrijkste troonpretendent Stannis Baratheon, die met zijn leger is neergestreken in het koude Noorden, waar hij de opstandige Wildlings heeft verslagen bij de ijsmuur The Wall. Aan de overkant van de Narrow Sea in Essos groeit ondertussen de macht van die andere Iron Throne-pretendent: Daenerys Targaryen. Zij probeert met rechtvaardig bestuur de volkeren in het oosten voor zich te winnen, en anders wel met haar geheime wapen: drie snel groeiende draken.
De acteurs die al vanaf het eerste seizoen meespelen, zijn nog steeds een beetje beduusd van het overrompelende succes. Toen ze vijf jaar geleden werden gecast voor de tv-bewerking van een voornamelijk in fantasykringen bekende romanreeks (A Song of Ice and Fire), waren de verwachtingen niet al te hoog gespannen. Het budget was beperkt, zo was er in het eerste seizoen geen geld voor een veldslagscène. Geen enkele grote naam was ingehuurd, of het moest de middelbare actiester Sean Bean zijn.
Maar Beans Eddard Stark verloor al in aflevering negen zijn hoofd, een eerste teken dat niemand zijn leven zeker is in Westeros. De rest van de acteurs zag ondertussen Game of Thrones exploderen tot een cultureel fenomeen. Degelijke karakterspelers als Lena Headey, Peter Dinklage en Charles Dance groeiden uit tot bekende namen, totale onbekenden als Kit Harington en Emilia Clarke werden zelfs idolen.
Ook Iain Glen, die als de ervaren ridder Ser Jorah de piepjonge troonpretendent Daenerys (Clarke) bijstaat, is dankbaar dat GoT op zijn pad kwam. “Maar elk nieuw seizoen is het spannend of je het einde nog wel haalt. Het is niet zo dat je bij het eerste script nerveus begint te bladeren om te zien of je in de slotaflevering nog leeft. Dan en Dave laten je van tevoren weten wanneer het doek valt, gelukkig. Maar als ik iets geleerd heb van de serie, is dat niemand zijn leven zeker is. Zodra je dat hebt geaccepteerd, is het een kwestie van ‘enjoy the ride’.”

Europese vorstenhuizen
Dan & Dave, dat zijn Dan Weiss en David Benioff, de showrunners, verantwoordelijk voor de plotlijnen, het gros van de scripts en het contact met schrijver George Martin. Alleen zij weten hoe de reeks zal aflopen. George Martin heeft in twintig jaar vijf dikke delen geschreven, maar de laatste jaren gaat het werk hem steeds moeizamer af. Het wachten is al vier jaar op een nieuw boek, en dan moet Martin het slotdeel nog schrijven. De reeks gaat hem inhalen, zoveel is zeker. Aan het einde van (slot-)seizoen 7 weet de televisiekijker wat de lezer vermoedelijk pas rond 2020 zal leren.
Een miljoenenpubliek, een enkele Emmy of Golden Globe, Game of Thrones kan bepaald niet ondergewaardeerd genoemd worden. En toch… Onder tv-critici wordt het zelden in één adem genoemd met The Wire, Breaking Bad of House of Cards. En dat is niet terecht. Wie door de seksscènes en het bloedvergieten heen kijkt ziet een koningsdrama met zeer menselijke personages en een uiterst realistische kijk op politiek.
Kit Harington, als de bastaard Jon Snow een geliefd karakter, vindt de term ‘fantasy’ de lading totaal niet dekken. “In seizoen 1 komt zelfs geen enkele vorm van fantasy voor. Het is meer psychologisch drama met zwaarden. De intriges zijn vaak issues die in elke familie kunnen spelen: jaloezie, onderschatting, zelfs incestueuze liefde. Ik ontmoet zoveel mensen die zeggen: ik heb niks met fantasy, maar dit raakt me. Zoals de politiek hier bedreven wordt: het is net het echte leven.”
George Martin modelleerde zijn geschiedenis naar de Europese vorstenhuizen van de late middeleeuwen, maar vermijdt al te statisch drama. De met vele tientallen personages gevulde serie staat bol van de gelaagde karakters. Een goed voorbeeld daarvan is de tragische Theon Greyjoy, die zich, hunkerend naar waardering van zijn kille vader, verlaagt tot pure oorlogsmisdaden. Acteur Alfie Allen weet heel knap deze in de grond abjecte figuur een menselijke dimensie te geven. “Die gemankeerde vader-zoonverhoudingen zijn echt een rode draad. Je ziet dat bij Tyrion, die ondanks al zijn bravoure snakt naar bevestiging van despoot Tywin. Maar ook bij Samwell Tarly, die als oudste zoon is verstoten richting Wall omdat hij niet mannelijk genoeg voor een erfopvolger was.”
Ook een opvallend element: het universum van George R.R. Martin is bepaald geen exclusieve mannenwereld. Veel van de meest intrigerende personages zijn vrouwen (koningin Cersei, krachtmens Brienne), en ook kinderen spelen vaak cruciale rollen. Meisjes vertegenwoordigen als huwelijkskandidaat een grote waarde, jongens worden bespottelijk vroeg op de troon gehesen. In Westeros heeft niemand tijd om kind te zijn.
Sophie Turner weet dat als geen ander. Haar Sansa is als erfgenaam van Huis Stark een uiterst waardevolle bruid. Na vier seizoenen als speelbal op de huwelijksmarkt te hebben gefungeerd is ze eindelijk King’s Landing ontvlucht. “Je moet verdomd snel opgroeien in Westeros. Sansa’s jeugd is echt wel over als ze op veertienjarige leeftijd ziet hoe haar vader onthoofd wordt. Maar het kost haar hele seizoenen om dat te accepteren.”
De vijf kinderen van de vermoorde Eddard Stark vormen het kloppend hart van de reeks. Ze hebben allemaal onze sympathie, maar Martin haalt ze stevig door de mangel. Sophie Turner: “Sansa’s broers Rickon en Bran zijn tien en twaalf, maar moeten de beslissingen nemen van een volwassene. En zus Arya van dertien heeft zulke verschrikkelijke dingen meegemaakt: zij kan of een doorgewinterde moordenaar worden, of haar verstand verliezen. Ze overleven, maar de prijs is enorm. Ik denk daar wel eens aan als ik op tv kinderen uit een vluchtelingenkamp zie.”

Emilia Clarke

Bottom line
Goed gedrag wordt niet per se beloond, net zoals slechteriken niet overal mee wegkomen. Slim manipuleren levert meer op dan bruut geweld, maar kan ook je graf delven. Kortom: er zijn geen zekerheden in het werk van George Martin, en dat maakt de serie onvoorspelbaar en aantrekkelijk. Seizoen 5 kan dan ook haast niet tegenvallen.
Voor Nederlandse kijkers heeft de reeks sinds een jaar een extra bonus, want Michiel Huisman is als minnaar van Daenerys een heuse blikvanger geworden. Emilia Clarke begint dan ook te giechelen als een bakvis wanneer ik hem ter sprake breng. “Michiel is de meeste aantrekkelijk man op de planeet, zowel van voren als van achteren.”
Om als een echte koningin in meervoudsvorm te besluiten met: “We love his bottom…”

Seizoen 5 van Game of Thrones is vanaf 12 april op HBO Nederland te zien

Import

Hoogtepunten uit het internationale aanbod voor thuiskijkers, geselecteerd door Boudisque (boudisque.nl).

The Strange Case of Dr. Jekyll and Miss Osbourne | Deze vervreemdende hervertelling van de Jekyll & Hyde legende was te zien tijdens het Critics’ Choice programma op het afgelopen IFFR, en wordt op deze uitgave onder meer begeleid door het video-essay dat Adrian Martin en Christina Álvarez Lopez bij die gelegenheid presenteerden. dvd/bR, r2/B | Arrow Video

Bill Morrison: Selected Films 1996-2014 | Collectie van 17 korte en langere werken van de Amerikaanse experimentele filmmaker Bill Morrison, waaronder Decasia en The Great Flood. Hij stelt zijn hypnotiserende films, met muziek van vooraanstaande avant-garde muzikanten, samen uit ‘verweesde’ filmfragmenten uit archieven. bR, rB | BFI

Silent Ozu | Yasujiro Ozu staat bekend om zijn huiselijke familiedrama’s — het exemplarische Tokyo Story is volgende maand weer in de Nederlandse bioscopen te zien. Maar hij bespeelde vele genres, zoals de misdaadfilm. Eclipse verzamelt drie noirs uit de vroege jaren dertig: Walk Cheerfully, That Night’s Wife en Dragnet Girl. dvd/bR, r1/A | Criterion Eclipse

The Friends of Eddie Coyle | Misdaaddrama met Robert Mitchum als de oudere kleine crimineel Coyle, die overweegt zijn ‘vrienden’ erbij te lappen om een gevangenisstraf te ontlopen. Coyle’s twijfels worden door regisseur Peter Yates (Bullit) doorsneden met enerverende bankovervallen, maar het subtiele spel van Mitchum biedt het echte spektakel. dvd/bR, r1/A | Criterion

Singles | Tussen de tienerromantiek van Say Anything en de dertigersdilemma’s van Jerry Maguire maakte Cameron Crowe deze ensemblefilm over twintigers­twijfels. Tegelijk is het een tijdsbeeld van de grunge-­scene in het Seattle van de jaren negentig, bomvol gastrolletjes voor de muzikanten die het genre groot maakten. bR, rA | Warner Home Video