Redactioneel – 28 maart 2013

Wanneer schrijf je over een serie? Mediajournalist David Carr vroeg het zich vorige maand af in zijn blog op de site van de New York Times naar aanleiding van het feit dat de Amerikaanse filmstreamdienst Netflix alle dertien afleveringen van House of Cards in één keer beschikbaar maakte. House of Cards is door regiecredits voor onder andere David Fincher en Joel Schumacher, een hoofdrol voor Kevin Spacey en door een slimme mix van All the President’s Men, Macbeth en de Driestuiversopera de nieuwe serie waar iedereen het over heeft.
Maar wie is ‘iedereen’? En wanneer hebben ‘ze’ het erover? Niet meer op maandagochtend bij de koffiemachine. En in Nederland ook nog even niet. Want hoewel je als je Netflix googelt als eerste hit op een site stuit die tegen betaling en via wat omwegen toegang belooft, is de dienst voorlopig nog niet officieel in Nederland beschikbaar.
Het ‘sociale kijken’, en de gedeelde spanning over hoe het in de volgende aflevering verder zal gaan, hebben aan betekenis verloren. Steeds meer mensen kijken in hun eigen tijd en op hun eigen manier.
Bij het schrijven over film zijn er traditioneel een paar momenten waarop je erover bericht. Bij de wereldpremière als het een grote festivalfilm betreft. En dan later nog een keer bij de release in Nederland. En dan zijn er nog talloze films die Nederland niet, of alleen via import-dvd bereiken. Series en tv-drama volgen min of mee hetzelfde model, zo lang de recensent maar niet een te grote voorsprong op de toeschouwer heeft. En zich altijd netjes aan de regel houdt om niet te veel van de plot weg te geven.
De vraag wanneer je over films en series schrijft, heeft dus ook vooral te maken met wanneer je erover wilt lézen. En dat is meestal op het moment dat je er iets mee kunt. Dat lost het probleem van die internetsluipwegen niet op. En is bovendien een kwestie die groter is dan de industrie met z’n focus op ‘piraterij’ wil inzien.
De actie van Netflix is vergelijkbaar met die van filmmakers die zelf hun films online distribueren, en het zijn al lang niet meer alleen kleine, of experimentele filmmakers die dat doen. Nederlandse producties als Steekspel en App verkennen heel bewust dat terrein.
Wat doet de journalistiek met dit steeds verder versnipperende kijkgedrag? Steeds vaker wordt het gedrag van de consument gevolgd. Nieuws is al lang niet meer nieuws als het nieuw is, maar als de grootste groep kijkers het wil lezen. Wordt het niet eens tijd om die journalistieke volgzaamheid te herzien?

Dana Linssen