Redactioneel – 18 januari 2017

Bij de tweede aflevering van de politieke dramaserie Designated Survivor viel het me pas op. Die kleine snelle waarschuwing links boven in beeld: "Dit programma bevat product placement." Met andere woorden: fabrikanten en bedrijven hebben geld neergeteld om hun producten zichtbaar in beeld te krijgen. Reclame. Maar dan anders. Bier, auto’s en horloges voor James Bond. Zoals ooit de ‘soap’ werd bedacht zodat zeepfabrikanten iets hadden om hun commercials aan te plakken. Aan de orde van de dag inmiddels. En voor de Amerikaanse networks een solide business model om al die series waar we zo van smullen te financieren. De begroting van bingewatchen. De prijs van ‘geen reclame’. Je betaalt altijd ergens mee.
Scenarioschrijvers klaagden er al over.
Een rode vlag. Want je gaat erop letten. Wat zijn de logo’s die het duidelijkst in beeld komen? FBI. CBSN. Ford.
Bijna alle personages gebruiken een BlackBerry, andere mobiele telefoons zijn duidelijk in de minderheid. Hoofdrolspeler en uitvoerend producent Kiefer Sutherland is sinds 24 een overtuigde BlackBerry-promotor. Toch moet je het toestel wel kennen om het te kunnen herkennen. Of is dat juist het slimme eraan? En moeten we er iets achter zoeken dat in het echte leven BlackBerry hofleverancier van het Pentagon is?
En de volgende vraag: wat is een product? De Amerikaanse vlag? De Amerikaanse democratie die in de serie ‘gemarket’ wordt?
En die Cornell-sweater die president Tom Kirkman draagt? Is dat production design om achtergrondinformatie te geven over het feit dat de bescheiden voormalige minister van Huisvesting en Stedelijke Ontwikkeling wel aan een exclusieve privé-universiteit heeft gestudeerd? Of heeft Cornell daarvoor in de buidel getast? En waar kunnen wij hem kopen?
Kan een product, wat voor product dan ook, nog wel onschuldig een dramatische rol vervullen in een film of serie?
Wat is nog informatie en wat reclame?
En wat wordt er nog meer verkocht in deze serie over een bomaanslag die in een klap de hele Amerikaanse overheid wegvaagt, behalve dus deze Kirkman, die als ‘designated survivor’ is aangewezen? Puinhopen, paranoia en paniekaanvallen?
We zijn ons veel te weinig bewust van het feit dat ons entertainment een product is wat verkocht moet worden, en dat wie betaalt bepaalt, waardoor we als toeschouwers voortdurend onderdeel worden van een transactie.
Ik zag opeens de beroemde Ikea-sequentie uit Fight Club voor me, waarin Edward Norton door een catalogus wandelt. Je kunt geen bewegend beeld meer zien zonder je af te vragen hoe die spullen daar in beeld komen. Het wordt een vreemd soort hyperrealisme. Wij denken dat die bank daar staat, omdat die echt in the oval office staat (of is het Oval Office ook al een merknaam?). We geloven nog steeds in het betrouwbare realisme van de afbeelding. De set designer heeft hem daar neergezet omdat hij beter kleurt bij de kostuums van de hoofdpersonen waardoor ze er niet te bleek uitzien. De producent heeft hem vervangen omdat je hem binnenkort online kunt bestellen. Met korting. En je even president van je eigen krimpende universum wanen.

Dana Linssen | @danalinssen