Redactioneel – 18 december 2014

Nooit gedacht dat ik het nog eens op zou schrijven, maar ik zit met een dilemma. En ik kan er wel een beetje sjiek over blijven glimlachen, maar het moet er maar eens uit: filmliefhebbers kunnen niet meer zonder piraterij.
Boem. De bom is gevallen. Grote stilte.
Linssen! Als filmjournalist kun je toch geen ‘illegale’ praktijken verdedigen?!
Ik weet het, ik weet het. En daar begint ’t probleem.
Eerst even de nuances. Natuurlijk vind ik dat je alle films in een bioscoop moet bekijken en makers betaald moeten worden voor hun werk. Dat is ook niet de kwestie. Ik kijk films in de bioscoop en ben waarschijnlijk een van de laatste drie grootverbruikers van dvd’s in Nederland. Maar waar blijven films nadat ze gemaakt en betaald zijn? Een aantal blijft beschikbaar via officiële kanalen: dvd’s (wat nog van die markt over is) en online platforms. In dat geval is het makkelijk ervoor te betalen. Maar wat doe je met films die niet ‘legaal’ beschikbaar zijn? Mag je die dan niet bekijken?
Wie die vraagt beantwoordt met: ‘Nee, inderdaad niet’, die denkt aan film alleen als markt.
Maar film is ook cultuurgoed, geschiedenis, bepalend voor wie wij zijn, de wereld ervaren. Kun je op grond van financiële en auteursrechtenkwesties bepalen of en hoe, en wie daar toegang toe hebben? Snijd je mensen zo niet af van hun wortels? Beslist zo niet eens de markt, maar vooral de aanbieder wat erfgoed is?
Auteurs- en naburige rechten zijn op dit moment de grote kwestie op filmgebied. Van wie is een film? De hervorming van die rechten zou gericht moeten zijn op beschikbaarheid. Heeft cultuur immers niet hetzelfde recht als nieuws op een ‘free flow of information’?
Ik schrijf dit in de week dat de Pirate Bay (nu echt?!) uit de lucht is gehaald en een Nederlandse distributeur (of moeten we zeggen rechtenexploitant) het voor elkaar heeft gekregen dat Amazon geen dvd’s aan Nederland mag verkopen waar hij de rechten van heeft. Niet dat die films in een Nederlandse editie te koop zijn. Maar het gaat om het principe hè.
Het doet me een beetje denken aan die discussie over medicijnen en patenten, waardoor het vaak onnodig duur is om mensen te behandelen. Genezen, troosten, denken, zijn; allemaal uit de markt geprijsd.

Dana Linssen | twitter @danalinssen