Redactioneel – 17 november 2010

Het beste verhaal van de afgelopen tijd is eigenlijk dat de CIA in de jaren vijftig en zestig op grote schaal moderne Amerikaanse kunstenaars zoals de avantgardisten Jackson Pollock, Willem de Kooning en Mark Rothko steunde als ‘wapen’ in de Koude Oorlog. De Engelse krant The Independent, die het nieuws de afgelopen maand bracht, merkte fijntjes op dat dit trouwens al decennia lang in de kunstwereld rondzoemde. Als gerucht. Of als geweldige grap. Maar nu was het bewezen. CIA-agent Donald Jameson bevestigde dat de CIA door het werk van deze kunstenaars (die er overigens niets vanaf wisten) aan te kopen, te promoten en zelfs er wereldwijde tentoonstellingen van te organiseren, de Sovjet-Unie met z’n rigide Sociaal Realisme het nakijken wilde geven. Nu dit echt waar blijkt te zijn, is het eigenlijk nog een betere bak. De geheime dienst die de kunsten steunt om die vermaledijde Russen eens te laten zien wat er in het Vrije Westen allemaal mogelijk was. En natuurlijk: om deze uiterste vorm van vrije meningsuiting en expressie mogelijk te maken, moest het wel allemaal in het diepste geheim gebeuren. Die jongens en hun geheime clubjes toch. Voor de Nederlandse regering zou dit trouwens een opsteker van jewelste kunnen blijken. Het moest toch maar eens afgelopen zijn met dat cultuurrelativisme en multicultureel denken? We moesten toch tegen de beeldvijandige barbarij van de islam in ’t geweer? Dan is er dus geen betere manier om de door de gedoogconstructie gewenste superioriteit van het westerse denken aan de man te brengen door de kunsten op grote schaal te steunen: hoe meer diversiteit, hoe meer verwarring, hoe meer reflectie, hoe meer vervoering en ontroering, hoe meer ‘we’ gloriëren. Ja, ‘we’. Samen. De ironie van de geschiedenis wil trouwens dat het abstract expressionisme van Pollock en co. niet door de CIA bedacht of uitgevonden werd. De mannen in de pakken herkenden simpelweg de kracht van de kunst. Arme Diederik Boomsma, het, zoals overal staat geschreven, ‘jonge’ Amsterdamse CDA-duoraadslid die in de Volkskrant sprak over het ‘autistische gedruppel van Jackson Pollock’. Tsja. Misschien niet goed opgelet op school? Misschien behalve in de kunsten ook nog even investeren in onderwijs?

Dana Linssen