Redactioneel – 14 september 2016

Hoe lang zou het nog duren voordat we op de cover van de Filmkrant in plaats van een film still een bewegend plaatje kunnen plaatsen? Soms hebben we bij het maken van de krant wel eens van die Harry Potter-visioenen. Elke maand browsen we door de beelden die de Nederlandse filmdistributeurs beschikbaar stellen voor journalistiek gebruik, en steeds vaker moeten we concluderen dat ze er gewoonweg niet uitzien. Teruggebracht tot losse beelden lijken de meeste films die er worden gemaakt steeds lelijker.
Hoe graag hadden we op de huidige Nederlands Film Festival-editie niet een beeld uit een van die vele nieuwe Nederlandse films geplaatst. Maar het enige wat er in de digitale persmappen zit zijn beelden die niet tot de verbeelding spreken. Platte portretten van duizend in een dozijn.
Daar zijn verschillende redenen voor. Allereerst natuurlijk geld. Een goede setfotograaf wordt als eerste van de begroting geschrapt. Ten tweede marketing. De tijden dat je als journalist de keuze had uit setjes haarscherpe zwart-wit foto’s en kleurendia’s, werkelijk tientallen beelden om uit te kiezen, en vaak ook nog special shoots, lijken voorbij. Als je een film in de markt wil zetten, is de gedachte, heb je meer aan een handvol beelden die het verhaal vertellen wat je wilt marketen. En niet aan plaatjes die misschien het eigen verhaal van een criticus kunnen ondersteunen. Of iets meer vertellen dan dat de acteurs uit de A-bak van Kemna-­casting erin meespelen.
Een derde reden is speculatiever. Misschien is de tijd dat films terug waren te brengen tot iconische beelden wel langzamerhand voorbij. Misschien zit de schoonheid van veel hedendaagse films er wel in dat het beeld niet alleen een ruimte is, maar ook een vorm van voorbijgaan van tijd. Het sensationele spel met duisternis en onscherpte wat veel recente films en tv-series kenmerkt, is alleen maar spannend als we de duur van het shot, of de beweging van de camera erbij krijgen. Het is niet het chiaruscuro van Rembrandt, Caravaggio of Goya, waarbij onze ogen net genoeg licht opvangen om de schilderijen in ons hoofd in beweging te brengen. Maar het is een ander clair obscur, eentje waarbij je steeds net te weinig ziet, en alleen de tijd je ogen in beweging brengt.

Dana Linssen | @danalinssen