Op ooghoogte #55

Mark Cousins (The Story of Film) schrijft maandelijks over film- en beeldassociaties. Zijn nieuwe film The Eyes of Orson Welles ging in première in Cannes, dus deze maand schrijft hij over een van de tekeningen die die film inspireerden.

Dit is een schilderijtje van een van de grootste beeldenmakers van de twintigste eeuw. Orson Welles. Het heeft tientallen jaren in een depot opgeborgen gelegen, maar Welles’ dochter Beatrice heeft het, samen met honderden andere schetsen die Welles gedurende zijn leven heeft gemaakt, aan me uitgeleend om er een film over te maken.

Wat zien we? Het is een kerstkaart, dus de Kerstman is de hoofdpersoon. Maar de karakteristieke kerstkleuren rood en groen ontbreken, en het pak van de Kerstman is beige. De meest opvallende kleur is het grijs van de lucht — veel melancholischer dan je zou verwachten. Santa heeft een brede grijns — een tegenwicht tegen al die droefgeestigheid — maar hij heeft de rode neus van een alcoholist, niet van een clown, en kijk eens naar het formaat van die fles! In de tijd dat hij deze waterverfschets maakte — begin jaren zeventig waarschijnlijk — was Welles zelf een zware drinker.

Wat we zien is dus een klein glimpje autobiografie, en iets bitterzoets. Wat nog meer? Orson Welles was gefascineerd door William Shakespeare’s personage Sir John Falstaff, die voorkomt in zijn toneelstukken Henry IV en The Merry Wives of Windsor. Falstaff was een drinkebroer met dezelfde twinkelende ogen die we in de tekening ook zien. Maar Welles was ook geïntrigeerd door King Lear, en er zit misschien ook een snufje Lear in deze afbeelding.

Welles schilderde en tekende snel, in vlotte lijnen. Dus het moet hem niet meer dan een paar minuten hebben gekost om dit portretje te voltooien. Aangezien hij voordat hij filmmaker werd teken- en schilderlessen volgde hoeven we niet verrast te zijn over het vertrouwen en de energie die uit deze streken spreekt, de trefzekerheid waarmee de rechterarm en de stevige greep om de fles zijn neergezet.

Het is misschien maar een schetsje, maar het vertelt tegelijkertijd zoveel over Welles. Het is niet veel groter dan een mobiele telefoon. Maar ik zou het digitaal willen vergroten tot het op een muur past, tot Wellesiaanse proporties.

Mark Cousins | @markcousinsfilm