Mening – 22 november 2016

Denk jij nog wel eens aan Samuel Beckett?, werd me laatst gevraagd. En ja, natuurlijk denk ik nog wel eens aan de Ierse toneelschrijver, gaat er eigenlijk geen dag voorbij dat ik níet aan hem denk. Dat kan natuurlijk komen omdat ik elke ochtend bij het ontwaken tegen een exemplaar van zijn nog niet al te lang geleden vertaalde roman Watt aankijk en ik ontwaak de laatste tijd nogal vaak. Daarna denk ik dan meestal aan David Cronenberg die mij glimlachend bevestigde dat hij Ralph Fiennes’ personage Clegg in spider (naar de roman van mede-Ier Patrick McGrath) naar Beckett had gemodelleerd. Dat zat ‘m trouwens niet alleen in dat warrig uitgegroeide crew cut-kapsel van Clegg (typische Beckett-naam trouwens: Clegg, Watt, Knott, Hamm, Clov, Krapp — maar ja daarvoor moeten we bij McGrath zelf wezen). En dan bedenk ik me hoe het ook alweer zat met Cronenberg en Beckett. Lichaam-geest, Cartesianisme van het mechanisme, lichaam en de verstoorde geest, een videoband uit een buik, een kogel van een kies, een man die een vlieg wordt of een man die denkt dat hij een spin is. Dan word ik even jaloers op degenen die in Toronto al het ‘vervolg’ op a history of violence hebben kunnen zien. En dan weer terug naar Beckett. Om de hedendaagse film te kunnen begrijpen kun je eigenlijk niet zonder hem. Om het minimalisme. Het failliet van de taal. De humor! Het besef van de lege ruimte, de manier waarop ons begrip van ‘binnen’ en ‘ buiten’ van karakter is veranderd. De pessimistische kijk op de mens die alleen pessimistisch is omdat het optimisme zich nog niet aandient. Of in de woorden van theatervernieuwer Peter Brook: "Beckett zegt alleen maar ‘nee’ omdat hij op zoek is naar het ‘ja’." Met de moed der wanhoop. En daar moest ik alweer een tijdje geleden en nu weer helemaal opnieuw aan denken bij hamaca paraguaya. Wat een genot dat die nu eindelijk in de Nederlandse bioscopen komt. Wachten op Godot wordt: wachten op de regen. Die ene boom is een heel oerwoud, zonder diepteperspectief, zonder horizon. De donder in de verte is het lichtsignaal waardoor de personages tot leven komen. Hun gedachten stamelen. Dit dus voor de Beckettianen. En om de tijd te doden tot er in Nederland filmbeleid wordt gemaakt.

Dana Linssen