Mening – 13 juni 2016

Als er ergens een geheim superlatievenboekje voor filmcritici zou bestaan, dan staan de woorden die de films van de (Neue) Berliner Schule moeten omschrijven daar niet in. Sterker nog: superlatieven zijn niet echt van toepassing op deze nieuwe lichting Duitse films die wars zijn van elke vorm van filmische krachtpatserij. Misschien dat ze daarom tot nu toe, op een enkele festivalvertoning na, tamelijk geruisloos aan Nederland voorbij zijn gegaan. Toch was de redactie van de Filmkrant dermate enthousiast over de films van onder andere Christian Petzold, Angela Schanelec en Thomas Arslan dat ze in samenwerking met het Goethe Institut Nederland, filmtheater Rialto en het Duitsland Instituut een filmprogramma heeft samengesteld rondom deze filmmakers. Meer daarover in de special in deze krant. Voor de Filmkrant is het een uitzonderlijke, maar vanzelfsprekende voortzetting van de nieuwsgierige en enthousiasmerende manier waarop wij willen berichten over wat er op filmgebied aan de hand is. En wat is er aan de hand in Duitsland? Kale, sobere, indringende films worden er gemaakt over de condition humaine in een posthistorische wereld. Ze reflecteren op het Duitsland van na de eenwording, waardoor een nieuwe-oude supermacht is ontstaan, maar waarbinnen nieuwe en oude klassen, verarmde burgerij en nieuwe rijken hun morele en emotionele kompas op hol zien slaan. Niks geen Ostalgie, zoals in good bye lenin! Niks geen dramatische aantrekkelijke revisionistische kijk op de eigen geschiedenis zoals in der untergang of das leben der anderen. Nee, dit zijn verhalen uit het niemandsland tussen Berlijn en de Poolse grens. Versteende landschappen waar de tijd gestold is en mensen verslagen een laatste poging doen om geen schimmen van zichzelf te worden. Niet voor niets bracht Christian Petzold zijn films onder de noemer ‘Gespenster (‘spoken’) Trilogie onder. Wij willen u graag uitnodigen om die films met ons te bekijken en er verder over van gedachten te wisselen. Want ze staan niet zo ver af van wat de belangrijkste Nederlandse filmmakers van dit moment zich ook als opdracht hebben gesteld: de waarheid uit beelden te destilleren en niet uit gezellige verhaaltjes. "Wie kijkt loopt het risico iets te zien", schreef ik al eerder naar aanleiding van Nanouk Leopolds guernsey (een van de Nederlandse Berliner geestverwanten). Of in de woorden van een andere filmmaker: "Waarom zou het moeilijk zijn om naar levens te kijken die we allemaal leven?" Daarom natuurlijk! Laat u met ons van uw stuk brengen.

Dana Linssen