Filmbladen – 4 augustus 2016

Wat is er verder over film te lezen? De Filmkrant bespreekt maandelijks de belangrijkste filmbladen, webzines of andere periodieken.

Hoe maak je filmgeschiedenis leuk? Weinig historici stellen zich deze vraag, want ‘leuk’ is een woord dat door allerlei wetenschappers en opiniemakers wordt verafschuwd. Alles moet maar gemakkelijk tegenwoordig, we zouden nergens meer moeite voor willen doen, de zondagskinderen van nu lijken alleen maar via de sandwichformule te willen leren. Nou én, denken ze bij het Britse filmtijdschrift Empire, waarom zou je kennis niet frivool kunnen brengen? Het blad munt dan ook uit in allerlei lijstjes, die zijn samengesteld door een grote graai uit de filmgeschiedenis te doen. Dat is leuk voor iedereen die van trivia houdt, of van filmquizen, of wel eens aan de bar zo veel mogelijk citaten uit the big lebowski heeft proberen op te diepen. Terwijl aan het eind van het jaar traditiegetrouw de lijstjes met beste films opduiken (Sight & Sound koos bijvoorbeeld 4 maanden, 3 weken en 2 dagen), strooit Empire het hele jaar door met De beste… (vul maar in), waarbij je het zo gek niet kunt bedenken of ze hebben er ooit een top10 van gemaakt.
Deze maand is het tijd voor de ‘movie jerks’, let op: geen schurken maar onuitstaanbare types. ‘Ze zijn gewetenloos, jaloers en superieur, worden vaak gespeeld door James Spader en hebben doorgaans een vreselijk irritant kapsel’, schrijft samensteller Simon Crook in zijn motivatie. Empire barst uit zijn voegen van populaire films (een exposé over Cristian Mungiu zul je er niet tegenkomen), maar wat het doet, doet het met veel filmliefde. Dus legt Crook uitvoerig uit wat het verschil is tussen een schurk en een jerk. Schurken zijn een afstandelijke, exotische dreiging, terwijl de jerk een alledaagse vijand is. Ze zijn de pestkop op school, de rigide bureaucraat of de bazige kantoormanager. In het echte leven worden ze niet gestraft, maar in films wordt eindelijk rechtgesproken. De meeste jerks uit zijn top 10 komen uit de Gouden Jaren van de film-jerk, de jaren tachtig met zijn yuppies en highschool opscheppers. Typerend is de voorliefde voor obscure, ondergewaardeerde bijrolacteurs, zoals William Atherton, die van Crook een Lifetime Achievement Award mag winnen voor zijn consistente oeuvre vol hatelijke rollen.

De grootste ‘movie jerks’:
1 William Atherton als milieubeschermer in ghostbusters
2 Anthony Heald als irritante psychiater in the silence of the lambs
3 Bill Paxton als oudere, domme broer in weird science
4 Jeffrey Jones als leraar in ferris bueller’s day off
5 William Zabka als rijke, blonde pestkop in the karate kid
6 Gary Cole als zemelende kantoorbaas in office space
7 Mark Metcalf als paardrijdende koorbal in animal house
8 Campbell Scott als versierderige reclameman in rodger dodger
9 Jason Alexander als yuppie advocaat in pretty woman
10 Billy Zane als egoïstische rijkeluiszoon in titanic

Wat mij betreft had ‘desktop monster’ Gary Cole uit office space bovenaan mogen staan. Lezers stellen nog alternatieven voor: Mozes uit the ten commandments, Aaron Eckhart in in the company of men en natuurlijk de glibberigste aal van allemaal: Alec Baldwin. Empire is duidelijk niet gemaakt voor mensen met een overvolle agenda, maar voor filmliefhebbers die alle tijd van de wereld hebben om zich druk te maken om de plek die Baldwin en Atherton op het wereldpodium zouden moeten innemen. Heerlijk.

Mariska Graveland