Filmbladen – 2 december 2016

Wat is er verder over film te lezen? De Filmkrant bespreekt maandelijks de belangrijkste filmbladen, webzines of andere periodieken.

Er werd veel gemompeld op het afgelopen SXSW Film Festival in Austin. Daar werd een nieuwe filmstroming geboren, luisterend naar de merkwaardige naam Mumblecore, mompelfilms, het tegenovergestelde van hardcore. Wanneer kun je officieel van een filmstroming spreken? En wat als de filmmakers helemaal niet bij zo’n groep willen horen? Het recente nummer van het New Yorkse Filmmaker, The Magazine of Independent Film stelt deze vragen aan een aantal regisseurs die tot de Mumblecore gerekend kunnen worden. Film Comment koppelde deze stroming al aan de neo-slacker-generatie van Richard Linklater en Kevin Smith, en anderen noemden het ‘Slackavettes’ of ‘Bedhead cinema’.
Mumblecore-films zijn vaak realistische portretten van artistiekerige twintigers die worstelen met hun liefdesleven. De dv-camera zorgt voor een low-fi stijl, die geïnspireerd is op realityshows, YouTube en vroege Amerikaanse onafhankelijke cinema. De namen van de regisseurs klinken ons nu nog totaal onbekend in de oren: Joe Swanberg, Greta Gerwig, Mark Duplass, Ry Russo-Young, Andrew Bujalski, Aaron Katz, Kent Osborne, Kevin Bewersdorf en Todd Rohal. Wie ze iets beter wil leren kennen, surft naar MySpace.com. Want dit is de generatie die zowel in als buiten de film de nieuwe media omarmt. Zo draait de hele plot van the puffy chair om een nep eBay-bericht. In quiet city wacht een jonge vrouw de hele film op een voicemailbericht dat haar vertelt waar ze naartoe moet gaan. In bijna alle films bellen, sms’en, e-mailen en chatten de personages erop los, maar van echte communicatie is geen sprake.
Een van hun films is twee maanden geleden besproken in de Filmkrant dvd-rubriek: four eyed monsters, die naam maakte door aan do-it-yourself ‘grassrootmarketing’ te doen en zo de publiciteit via eigen gekozen kanalen leidde. Ook de relatiefilm funny ha ha kan onder de mumblecore worden geschaard. Andere titels zijn hannah takes the stairs, orphans, baghead, lol en silver jew, die voornamelijk op dvd te krijgen zijn. Alledaagsheid is het sleutelwoord. Overeenkomsten zijn geïmproviseerde dialogen, naturel spel, vaak door niet-professionele acteurs, handheld camerawerk en lange takes. De personages zijn blank, goed opgeleid, gevoelig en oprecht. De enige spanning komt voort uit het wel of niet beantwoorden van een telefoontje.
De regisseurs komen elkaar regelmatig tegen in allerhande festivalbars en werken ook vaak samen. Allemaal zijn ze wel eens beschuldigd van narcisme en navelstaarderij. Joe Swanberg reageert in Filmmaker Magazine: "Ik heb niet het gevoel dat ik iets te zeggen heb over de Irak-oorlog. Over mijn eigen leven en dat van mijn vrienden heb ik veel meer te melden." "Het enige wat ik probeer te doen is een zo getrouw mogelijk beeld te geven van wat ik om me heen zie," zegt Aaron Katz.
Sommige mensen kunnen daar niet tegen, zo hebben ze bij nagesprekken met het festivalpubliek ondervonden. Swanberg: "Niet iedereen houdt ervan om op het witte doek naar een eerlijke versie van zichzelf te kijken. De meeste mensen gaan naar de film om te ontsnappen aan hun dagelijkse leven."
De inspiratiebronnen van de regisseurs variëren van Antonioni en Tarkovski tot ‘The office’. Boven alles maken ze hun eigen regels. Ze willen werken in de geest van John Cassavetes: vergeet alles wat je al weet, wees eerlijk (ook al doet dat pijn) en maak iets dat ertoe doet.
Wordt het niet eens tijd voor een Mumblecore-programma in Nederland?

Mariska Graveland