Filmbladen – 15 november 2016

Wat is er verder over film te lezen? De Filmkrant bespreekt maandelijks de belangrijkste filmbladen, webzines of andere periodieken.

Na het neorealisme en het absurdisme is er nu het trivialisme. De enige roeier in die filmstroming is Roy Andersson, de Zweedse mensenkenner die ons het geweldige songs from the second floor bracht en zijn nieuwste film you, the living in Cannes presenteerde. Trivialisme volgens Andersson betekent dat hij existentiële vragen vertaalt naar alledaagse, banale situaties. Het uitstekend ingevoerde Canadese filmtijdschrift Cinema Scope sprak met hem over de zwakheden van de mens, en raakte niet uitgepraat. De titel you, the living ontleende Andersson aan een gedicht van Goethe, waarin de schrijver ons aanspoort om ons leven zo zinvol mogelijk in te vullen, want voor je het weet slaat de vergetelheid toe. Als Anderssons film een ondertitel had mogen hebben, dan heette hij: you, the living: What are you doing?, wat gerust de beste titel van het jaar mag worden genoemd.
Is liefde misschien de oplossing voor al onze problemen?, vraagt Cinema Scope. "Nee zeg!" roept Andersson verschrikt. Liefde is mooi maar het zet geen zoden aan de dijk. Verliefde stelletjes zijn geïsoleerd en denken alleen maar aan zichzelf. Wat is zijn idee over goed leven dan? "In de film zegt de psychiater dat een gierig mens nooit gelukkig kan zijn. Daar ben ik het mee eens." Andersson legt niet voor niets altijd de nadruk op de zwaktes van de mens. "We zijn niet zo sterk als we denken dat we zijn. Ik vind het bijvoorbeeld heel erg als mensen worden vernederd. Zoals in de film fietsendieven, waar een zoon toekijkt als de fietsendief een reprimande krijgt."
De artikelen in het herfstnummer van Cinema Scope schakelen wel vaker tussen actualiteit en filmgeschiedenis, met een opvallende hoofdrol voor poëzie. Zo komt regisseur Peter Whitehead (de vader van de videoclip) na een uiteenzetting over Osama bin Laden te spreken over Godards alphaville, dat volgens hem een uitzonderlijk profetische film is. "We leven nu in Alphaville. [De dictatoriale computer] Alpha 60 heet tegenwoordig Google. Alles draait deze dagen om rationaliteit, dat de basis is van alle digitalisering en media. Poëzie, het bastion van de verbeelding, is tegencultuur geworden. Niet voor niets voedt Lemmy Caution in alphaville gedichten aan de computer, zodat deze zich opblaast. God! Wat een genie."
De cinefilie gaat ver in Cinema Scope, dat geen concessies aan de commercie hoeft te doen en geheel zijn eigen gang gaat, met medewerking van topcritici als Jonathan Rosenbaum en Olaf Möller. En dus staan er interviews in met de Duitse avant-gardist Alexander Kluge en de Amerikaanse performer Bruce McClure, die geen filmmateriaal nodig heeft om zijn indrukwekkende films te maken: aan een lamp en een projector heeft hij genoeg om hypnotiserende lichtvlekken op het doek te projecteren en zo een onvergetelijke ervaring op te roepen. Er zijn daarnaast ook artikelen te vinden over reguliere releases, alhoewel die in de minderheid zijn. the simpsons movie, the darjeeling limited, eastern promises en lady chatterley worden aan een grondige analyse onderworpen. Want films zijn serieuze zaken.

Mariska Graveland

Cinema Scope, cinema-scope.com, 5,95 dollar