Evenementen – 16 september 2015
Paradise Trips
Leve Europese films
Is Europa meer dan een bolwerk waarin vluchtelingen proberen binnen te komen en waar eindeloos wordt geruzied over Griekenland? Volgens de organisatoren van het Europees Filmfestival, dat van 17 t/m 20 september in een aantal Nederlandse steden wordt gehouden, zeker wel. Het filmfestival, dat met steun van het Europees Parlement en in samenwerking met Filmhuis Den Haag wordt georganiseerd, wil laten zien dat Europa niet alleen over economie en politiek gaat. Er worden bijvoorbeeld ook prachtige films gemaakt. Zoals Dheepan van Jacques Audiard waarmee het festival in Filmhuis Den Haag 17 sept. opent. Misschien een punt voor de discussie na afloop: hebben Dheepan en de andere films op het festival een Europese identiteit of zijn het totaal verschillende films die toevallig in Europa zijn gemaakt? Bestaat er zoiets als een Europese filmidentiteit? Hierover kan ook worden gepraat na vertoning van het Zweedse immigrantendrama Underdog (Ronnie Sandahl), de Belgische tragikomedie Paradise Trips (Raf Reyntjes), het Oostenrijkse huisvrouwendrama Soldate Jeanette (Daniel Hoesl) en het Britse huwelijksdrama 45 Years (Andrew Haigh). Naast Filmhuis Den Haag zijn er in Den Haag voorstellingen in het Huis van Europa. Te zien zijn daar de Hongaarse film White God (Kornél Mundruczó) en het geweldige Poolse drama Ida (Pawel Pawlikowski). Den Haag is de thuisbasis van het Europees Filmfestival, maar er zijn ook vertoningen in Amsterdam (Italiaanse Cultureel Instituut en OBA), Rotterdam (Goethe Instituut), Delft (Filmhuis Lumen), Utrecht (’t Hoogt en Instituto Cervantes), Alkmaar (Filmhuis Alkmaar vertoont maar liefst tien films uit tien Europese landen), Almere (De Nieuwe Bibliotheek) en Hilversum (Filmtheater Hilversum).
ec.europa.eu/netherlands/events/europees_filmfestival_2015_nl
Onmogelijke liefdes
Kan gebeuren: knetterverliefd op iemand anders dan je partner, maar wat nu? De kwestie heeft vele honderden filmmakers geïnspireerd, onder wie ongetwijfeld vele ervaringsdeskundigen. Of de drie gidsen, die op het festival Film by the Sea het filmcollege ‘Op het eerste gezicht — over verboden en geheime liefdes in film en literatuur’ verzorgen, dat ook zijn, wordt misschien duidelijk in hun lezingen. Het tweedaagse Filmcollege opent 12 september met een inleidend college door filmkenners Harry Peters en Gerlinda Heywegen. Daarin gaan zij in op liefdesverklaringen in muziek, literatuur, kunst en film. Aansluitend wordt Brief Encounter vertoond, David Leans geweldige klassieker uit 1945 over een geheime liefde van een man en een vrouw die beiden getrouwd zijn en beseffen dat hun liefde onmogelijk is. De film inspireerde decennia later Wong Kar-wai tot het aangrijpende In the Mood for Love. In het tweede college verdiept Harry Peters zich verder in de onmogelijke liefde. Aan de hand van Emma Bovary kijkt hij hoe filmmakers Flauberts roman over de naar liefdesavonturen hunkerende doktersvrouw hebben verfilmd. Hoe oordelen zij over deze vrouw? Op zijn college volgt de vertoning van de nieuwste Bovary-verfilming: Madame Bovary van Sophie Bartes. Op zondag praat Gerlinda Heywegen over de filmische middelen die filmmakers inzetten om duidelijk te maken naar wat voor liefde we kijken. Een close-up, een oogopslag, een zwoele blik, een geheimzinnig lachje: het is genoeg om duidelijk te maken of twee personages voor elkaar bestemd zijn. Heywegen illustreert haar college met fragmenten van films uit alle windstreken. Na afloop illustreert Alain Resnais’ klassieker Hiroshima mon amour haar verhaal waarin een Franse actrice verliefd wordt op een Japanse architect. Het weekend eindigt met een lezing van schrijver en filosoof Stine Jensen over de allesverscheurende liefde en haar fascinatie ervoor. Na haar college staat het liefdesdrama Félix et Meira (Maxime Giroux) op het programma. Daarin beleven een chassidische vrouw en een ongelovige man een onverwachte romance.
Félix et Meira
Lachen met Peter Sellers
Met komieken kun je lachen, maar meestal niet bij hen thuis. Peter Sellers is het beste voorbeeld: een hilarischer komisch acteur moet nog geboren worden, maar thuis was hij een verschrikkelijke echtgenoot en vader: tiranniek, egocentrisch, leugenachtig, overspelig en destructief. Alsof dat nog niet genoeg was, leed zijn gezin onder zijn neerslachtigheid en depressies. Sellers verliet zijn vrouw en kinderen voor Sophia Loren, bij wie hij er automatisch van uit ging dat ze met hem wilde. Natuurlijk wilde ze dat, want niemand kon Sellers weerstaan, vond Sellers. Het was niet de enige misrekening van de acteur in zijn leven. Op zijn eerste huwelijk volgde een tweede met de actrice Britt Ekland, die het vier jaar met hem uithield. Er kwam een derde huwelijk dat ook na vier jaar schipbreuk leed. Sellers’ vierde huwelijk eindigde drie jaar later toen de acteur in 1980 op 54-jarige leeftijd aan een hartaanval overleed. Hij was een akelige man, maar we herinneren hem liever als een geweldige komiek. Dat doet De Uitkijk ook. De bioscoop vond een aanleiding om films met Sellers te vertonen: de acteur zou dit jaar negentig zijn geworden. Geen schokkend nieuws, maar iedere aanleiding om Sellers uit de kast te trekken is goed. Natuurlijk is Kubricks Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb te zien (20 september). Vijf dagen later kunnen we naar The Party (Blake Edwards, 1968), over een uit de hand lopend Hollywoodfeestje. In oktober gaat het programma verder met de geweldige politieke satire Being There uit 1979 van Hal Ashby (waar blijft het retrospectief van deze onderschatte regisseur?) en de twee Clouseau-komedies The Pink Panther (1963) en A Shot in the Dark (1964).
The Party
Van boek naar film
Film by the Sea heeft al lang een vaste plek in het Nederlandse filmlandschap. Het festival, dat zich toelegt op boekverfilmingen, is toe aan de zeventiende editie. Van 11 t/m 20 september staat Vlissingen, met als nevenlocatie Terneuzen, in het teken van het jaarlijkse filmfeestje. Het hart van het festival is zoals altijd de competitie van boekverfilmingen. Twaalf films strijden om de prijs van vijfduizend euro. In de achtkoppige jury — wie wil er in de nazomer niet naar Zeeland? — zit onder meer Dimitri Verhulst en Michiel van Erp. Adriaan van Dis is juryvoorzitter. De twaalf films die de jury te zien krijgt zijn deels voorpremières en deels Nederlandse premières. Een voorpremière is 45 Years van Andrew Haigh, die eerder indruk maakte met het mannenrelatiedrama Weekend. De film met Charlotte Rampling is gebaseerd op het korte verhaal Another Country van David Constantine. Een voorpremière is ook Die laatste zomer (François Favrat), de verfilming van de gelijknamige roman van Tatiana de Rosnay, die we kennen van Haar naam was Sarah. Wie graag films vergelijkt moet naar de voorpremière I nostria ragazzi (Ivano de Matteo). De Italiaanse film is na Menno Meyes’ Het diner de tweede verfilming van Herman Kochs bestseller. Mogelijk komt er later ook nog een door Cate Blanchett geregisseerde verfilming. Voorpremières zijn ook Madame Bovary (Sophie Bartes) en The End of the Tour (James Ponsoldt), die gaat over een legendarisch vijf dagen durend interview dat Rolling Stone-reporter David Lipsky in 1996 met schrijver David Foster Wallace had. Bij voorbaat nieuwsgierig maakt K (Darhad Erdenibulag en Emyr ap Richard), een Chinese verfilming van Kafka’s Het slot. Benieuwd zijn we ook naar het Albanese drama Sworn Virgin (Laura Bispuri), over de barre tocht naar Italië van een Albanese vrouw, die in de archaïsche Albanese traditie een leven als man leidde. En we zien uit naar het Argentijnse Los del suelo (Juan Baldana), waarin ouders tijdens de Argentijnse dictatuur voor de keuze staan om hun eigen leven of dat van hun dochter te redden.
I nostria ragazzi
Kattenfilms
Kattenhaters moeten niet verder lezen, want dit stukje is voor mensen die kwijlen bij kattenfilmpjes op youtube en zwijmelend avonden kunnen volpraten over hun kat ("Isn’t he cute?"). Goed nieuws voor hen: CineMeow is een nieuw filmevent dat draait om kattenfilms. Het nobele doel: stilstaan bij het lot van (zwerf)katten. Net als zwerfkatten bevindt CineMeow zich niet op een vaste, maar op wisselende locaties. Niet de youtubekattengein wordt vertoond, maar speelfilms waarin katten een grote rol spelen. Zoals in de cultfilm Roar, die als eerste activiteit van CineMeow 1 oktober te zien is in EYE. De film wordt ingeleid door EYE/programmeur en kattenliefhebber Ronald Simons. Bij Roar moeten we het woord katten breed opvatten, want de film wordt bevolkt door leeuwen en tijgers en andere groot uitgevallen katten. De filmproductie uit 1981 was een obsessie van producent Noel Marshall, die het geld dat hij als producent van The Exorcist had verdiend in de film stak. De opnames kostte hem niet alleen veel geld, maar hem en zijn familie ook bijna het leven. Die familie bestond uit Marshalls vrouw en actrice Tippi Hedren (van Hitchcocks gezellige dierenfilm The Birds), Marshalls twee zonen en Hedrens dochter Melanie Griffith. In Roar is Marshall een zoöloog, die met zijn gezin in Afrika woont en werkt. Leeuwen en andere knuffels zijn bij de familie kind aan huis. Dat eiste tijdens de opnamen zo zijn tol. Zo werd Marshall besprongen door een leeuw, wat hem flinke wonden opleverde. Slechter nog trof Hedren het: ze belandde met botbreuken in het ziekenhuis toen een olifant haar door de lucht zwiepte. Cameraman Jan de Bont kwam ook niet onbeschadigd uit de strijd: na een aanval door een leeuw had zijn hoofd tweehonderd hechtingen nodig. Misschien niet heel vreemd dat Marshall en Hedren kort na de opnames scheidden.
Roar
Laurel & Hardy
Niet iedereen zal de datum in zijn agenda hebben staan, maar 19 september is de 125ste geboortedag van Stan Laurel. Reden genoeg — eigenlijk is iedere reden goed — voor een door de Laurel & Hardy-club Perfect Day georganiseerd filmfeestje in Pathé Tuschinski. Te zien zijn op 19 september de favoriete ‘Dikke en de Dunne’-film van drie Nederlanders die hun bestaan bouwden op humor, namelijk Freek de Jonge, André van Duin en Paul de Leeuw. Daarnaast is er de keuze van Nederlands populairste actrice Carice van Houten. Het kiezen zal moeilijk zijn geweest, want Laurel & Hardy maakten tussen 1927 en 1951 meer dan honderd films. Daarbij maakten ze moeiteloos de overstap van de zwijgende naar de sprekende film. Paul de Leeuw koos Liberty als favoriete film. Daarin zijn Ollie en Stan ontsnapte gevangenen die zwaar in de problemen komen. Zo belanden ze op een immens hoge wolkenkrabber in aanbouw. Freek de Jonge koos voor County Hospital, waarin Stan in het ziekenhuis Ollie bezoekt, die met een gipsen been in bed ligt. De film eindigt ermee dat beiden in een T-Ford bekneld raken tussen twee trams. Carice van Houten koos voor Blotto, waarin de vrouw van Stan not amused is als hij met Ollie een nachtclub bezoekt. André van Duin koos niet voor een korte film, maar de speelfilm Way Out West, waarin Stan en Ollie het opnemen tegen een gewetenloze kroegbaas en een verleidelijke sexy dame. Het klinkt allemaal niet reuzespannend, maar het wonderlijke van Laurel & Hardy-films is dat de plots ongelofelijk oubollig klinken, maar ze onweerstaanbaar leuke slapstick opleveren. Op naar Tuschinski!
County Hospital
Niet Berlijn maar München
Berlijn kennen we, maar wat weten we van München? In Eindhoven duikt Club Natlab met de special München van 18 september t/m 4 oktober in heden en verleden van de stad. De organisatoren van het programma noemen München "het nette zusje van Berlijn". Anders dan in de Duitse hoofdstad is er in München geen radicale kunstscene en heerst er geen rauwe kraakpandsfeer, maar ademt de stad een burgerlijke Beierse sfeer. München is een prettige, maar ook gezapige leefstad, die bekender is van bierfeesten en voetbal, dan van rebellie en protest. Dat was ooit anders, weet iedereen die Edgar Reitz’ Heimat heeft gezien. In de jaren zestig en zeventig was er in München een sterke links-radicale (studenten)beweging, die zijn neerslag had in de film- en kunstwereld. Het wordt wel eens vergeten, maar Rainer Werner Fassbinder (1945-1982) woonde en werkte in München. Zijn naam zal de komende weken vaak vallen in Club Natlab München, dat 18 september opent met de Deense documentaire Lieben Ohne zu Fordern (Christian Braad Thomsen) over Fassbinders werk en leven. De film voert veel van Fassbinders soms gewelddadige en bijna sadistische gedrag terug op zijn kille jeugd. Fassbinder was geen gezellige man, maar wel een onvoorstelbaar creatieve en productieve filmmaker. Tussen 1969 en 1982 schreef en regisseerde hij bijna veertig films en tv-series. Tussendoor regisseerde hij ook nog talrijke toneelstukken. Dat Fassbinder een liefhebber was van Hollywoodmelodrama, vooral Douglas Sirk inspireerde hem, is vooral in zijn latere werk te zien. Club Natlab vertoont drie vroegere films: Die bitteren Tränen der Petra von Kant, Der Händler der vier Jahreszeiten en het eeuwige actuele Angst essen Seele auf (over vreemdelingenangst en -discriminatie). De drie films zijn te zien in gloednieuwe kopieën. Op 7 oktober geeft de filmwetenschapper Thomas Elsaesser een lezing over het werk van Fassbinder. Wie nog dieper in zijn werk wil duiken, kan terecht bij de vierdelige cursus over de naoorlogse Duitse film. Naast film besteedt Club Natlab aandacht aan München met toneel (twee stukken van Mugmetdegoudentand), lezingen over architectuur en live-muziek.
Lieben Ohne zu Fordern