De geruchtenmachine – 6 juni 2016

Uitgelekt
Het Filmfondsbeleid laat aan duidelijkheid te wensen over en de uitvoering ervan lijdt onder een gebrek aan effectiviteit. Dat zijn de belangrijkste conclusies van een onderzoeksrapport dat in mei vorig jaar, enkele weken voor het aftreden van het toenmalige bestuur, in opdracht van het Fonds door het Larense Strategic Management Centre (SMC) bij het fonds werd afgeleverd. Zo blijkt uit een uitgelekte interne memo van Filmfondsdirecteur Toine Berbers aan het fondspersoneel, waarin hij de conclusies in zijn eigen woorden samenvat. De memo is verzonden op 31 mei 2007, daags na een plenaire vergadering over ‘de SMC-rapportage’. Het fonds wil die rapportage niet openbaar maken omdat het om een intern onderzoek zou gaan. Wel hebben Berbers en interim-bestuursvoorzitter Hans van Beers de authenticiteit van de uitgelekte memo bevestigd. Daarin vat Berbers de conclusies van het rapport als volgt samen.
"Beleid niet duidelijk genoeg:
– veel regelingen in beweging
– verschillende opvattingen over de rol van het fonds
– onvoldoende uitgewerkt wat naast de subsidiërende rol precies de stimulerende rol moet zijn van het fonds
Uitvoering:
– er wordt wel hard gewerkt maar de effectiviteit laat te wensen over
– taakverdeling niet helder genoeg
– compartimenten weten te weinig van elkaar
– opvattingen over dienstverlening verschillen
Aanbevelingen:
– bestuur en directie moeten een gemeenschappelijke visie ontwikkelen op de positie van het Fonds
– de organisatie moet uitgangspunten opstellen voor rolopvatting, type dienstverlener, processtappen en prestatie-indicatoren.
– stuurinstrument helder: beoordelingsgesprekken, rapportage en beschrijving werkproces, kijk naar overlegstructuur, jaarplanning.
– naar buiten toe eenduidiger communiceren
– compartimenten moeten beter met elkaar
communiceren
– bestuur moet zich meer op beleid richten
– duidelijker taakverdeling bestuur – directie – hoofden"
Bestuursvoorzitter a.i. Hans van Beers, die de minister van OC&W binnen twee maanden zal adviseren over de bestuursstructuur van het Filmfonds, zegt de SMC-rapportage te betrekken in zijn advies. Van Beers: "Het bestuur heeft dat rapport integraal gelezen en meegenomen in zijn huiswerk." In het op 19 maart bekendgemaakte Beleidsplan 2009-2012 getiteld ‘Ruimte voor talent’ is al een hoofdstuk voor organisatorische verbeteringen ingeruimd met kopjes als ‘eenduidige werkwijze’, ‘verhogen service’ en ‘vergroten inzichtelijkheid organisatie’.

1 april
"Niet echt grappig" vonden de medewerkers van distributiehuis RCV de 1 aprilgrap die de Entertainment Retail Group (E.R.G.), eigenaar van de videotheekketens Videoland en Movie Max, onlangs achter hun rug uithaalde. "We hebben er helemaal niet om gelachen", laat RCV-woordvoerder Peter de Haan weten. E.R.G. liet op 12 maart een persbericht uitgaan waarin zij aankondigde te starten met een nieuw online video-on-demand kanaal. Daarop zouden nieuwe filmtitels al vijf dagen na hun bioscoopuitbreng te zien zijn. "RCV Entertainment is de eerste onafhankelijke distributeur die het aandurft om haar product zo snel op video-on-demand uit te brengen," liet E.R.G.-directeur Co Mast zich in het persbericht citeren. RCV-titel reservation road, die op 27 maart in de bioscoop komt, werd genoemd als eerste film die versneld online zou komen. Peter de Haan van RCV: "Het betrof een eenzijdige grap waarvan ze dachten dat we die wel zouden kunnen waarderen. Er was niks met ons overlegd. Maar als een film vijf dagen na zijn release online staat, zijn bioscoopexploitanten op zijn zachtst gezegd niet blij. Er belden er nogal wat die zeiden: ‘Als dat zo is, gaan we ‘m schrappen’." Pas nadat E.R.G. haar nepbericht via het ANP rectificeerde, keerde de rust terug op de RCV-burelen. De Haan: "Ach, we willen er ook niet te veel heisa over maken, want E.R.G. is een zeer grote klant. Vorig jaar beweerden ze geloof ik de helft van de aandelen van Talpa te hebben gekocht."

reservation road

Local yokels
Met gepaste trots maakt Phil van Tongeren, de nieuwe directeur van het Amsterdam Fantastic Film Festival (AFFF) melding van een ‘afgehakte’ wereldpremière. Van Tongeren: "Tyler Thorpe, de regisseur van return in red, een film die in ons American Independents-programma draait, heeft speciaal voor het festival een nieuwe montage van zijn film gemaakt. De film duurde eigenlijk 102 minuten, maar hij moest ‘m overzetten op Beta SP, wat bandjes van 90 minuten zijn, en wilde zijn film toch nog inkorten en het einde veranderen, dus dat heeft hij toen gedaan." Van Tongeren omschrijft de film als "een regionaal gemaakte paranoiathriller met local yokels die eindigt in een orgie van geweld. In een stadje ergens in de Mid West verschijnt op een kwade dag een geheimzinnig busje in de straten, waaruit ’s nachts een satellietschotel naar buiten steekt en dat een naar geluid bij verschillende huizen naar binnen straalt, waar de bewoners gek van worden. Waarschijnlijk een experimentje van de overheid. Ik vond de suspense erg effectief." Voormalig festivaldirecteur Jan Doense tipt op de AFFF-site ondertussen bad biology, "over een vrouw met zeven clitorissen en een man met een monsterlul die elkaar vinden. Sorry, subtieler kan ik het niet omschrijven. Hilarische trash voor de fijnproevers." Zie voor uitgebreide programma-informatie de AFFF-bijlage in het hart van de gedrukte krant.

return in red

Drie-stapelssysteem
Regisseur Esmé Lammers, voormalig commercieel intendant bij het Filmfonds, werkt in opdracht van datzelfde fonds aan een nieuwe systematiek voor de toewijzing van subsidies. Dat meldde NRC Handelsblad op 5 maart in een interview met Lammers. Die vertelt daarin voort te bouwen op het drie-stapelssysteem dat ze tijdens haar intendantschap hanteerde: voor recent succes; ervaren makers en beginners. Lammers streeft naar een ranking-systeem dat de grilligheid van een adviescommissie vervangt voor een aantal objectieve, meetbare beoordelingsfactoren. Lammers: "Er moeten heel duidelijke richtlijnen komen over wie waar hoort. Om bijvoorbeeld te omschrijven wat ‘recent succes’ is, heb je objectieve factoren nodig. Daar houd ik me nu mee bezig. De planning is om in de zomer een presentatie te houden voor makers. Daarna moet er een discussie komen over wat je belangrijker vindt: het festival van Venetië of de Oscars. Het doel is te bereiken dat makers in bepaalde gevallen — op grond van bewezen ervaring of succes — geen verantwoordelijkheid meer hoeven af te leggen aan een commissie, terwijl de twijfelgevallen en beginners daar nog wel aan worden voorgelegd. Een belangrijke nuance daarbij is dat niet alleen succesvolle mensen aanspraak maken op directe steun; flops moeten mogen."

Grof schandaal
"Superpissig ben ik erover. Het is een grof schandaal." Aldus filmredacteur Bas Blokker over de correctie die het Filmfonds op zijn site plaatste daags na de verschijning van zijn interview met Filmfondsadviseur Esmé Lammers in NRC Handelsblad. "In het artikel ‘Filmers krijgen subsidie ranking’ wekt NRC Handelsblad van 5 maart 2008 ten onrechte de indruk dat het Filmfonds ‘een compleet nieuw subsidiestelsel’ ontwikkelt," schreef het Fonds. Blokker: "De avond voor publicatie heb ik de tekst van het interview aan Esmé Lammers gestuurd. Die vond het allemaal prima. Uit beleefdheid heb ik er de volgende ochtend ook nog een afschrift van naar het Filmfonds gestuurd. Woordvoerder Jonathan Mees kwam vervolgens met een bezwaarpuntje dat al was gesneuveld. Zijn toevoeging dat Lammers haar intendantschap bij het fonds inmiddels had beëindigd, heb ik overgenomen. Dus daarmee was het artikel door het fonds geaccordeerd. Maar na verschijning van het stuk in de krant bleek de kop een probleem en waren ze erg van de term ‘nieuw systeem’ geschrokken. Het zijn heel bescheten mannetjes daar. Want ojee, dat zou misschien wel suggereren dat er iets mis was met het oude systeem. Ik vind dat het Filmfonds paranoïde reageert en daarmee ook zijn eigen onderzoeker voor paal zet op zijn site."
Filmfondswoordvoerder Mees: "Het was niet Blokker zelf die de koppen had gemaakt, maar een koppenredacteur en die kwam met een ‘compleet nieuw stelsel’. Dat stond niet in de tekst die Blokker ons voorlegde, terwijl het wel heel bepalend was voor de toon die er werd gezet. Er komt geen ‘compleet nieuw systeem’; het gaat om een aanvulling op de bestaande commissie."
Lammers: "Ik was ook een beetje geschrokken van dat bericht op de Filmfondssite want het is wel de bedoeling dat er dingen gebeuren met mijn plannen en dat men open staat voor echte veranderingen in het systeem. Ik ben heel erg blij om mijn systematiek en plannen voor de toekomst binnen het fonds te kunnen ontwikkelen. Ik heb goed contact met ze, maar het gaat wel over 20.000 schijven voor er iets wordt beslist. Ik hoop altijd dat dat op basis van argumenten gebeurt en dat het niet om politiek gaat."

Opera verdringt film?
Het aantal digitaal vertoonde operaproducties rukt op in de Nederlandse filmtheaters. Nadat Pathé Tuschinski eerder al ‘Romeo et Juliette’ van de New York Metropolitan Opera op het grote doek projecteerde, volgt er vanaf begin april een reeks operaproducties van De Nederlandse Opera (DNO) in 19 filmtheaters. De eerste zondagmatinee van de maand is voortaan voor ‘Doctor Atomic’, ‘Castor et Pollux’ en ‘Die entführung aus den Serail’ gereserveerd. Tuschinski heeft voor april ‘La bohème’ en ‘La fille du régiment’ en voor 4 mei — na twee minuten stilte — om 20.02 uur de rockopera ‘Dear Anne’, over Anne Frank op de rol staan. Gaat al dat operageweld niet ten koste van de filmprogrammering? Sara Höhner van de digitale distributeur Cinema Delicatessen, die de DNO-opera’s in de filmtheaters brengt, zegt van niet. "Mensen komen op zondagochtend om elf uur niet naar een film, maar er zijn wel mensen die op dat tijdstip naar een muziekvoorstelling willen. Het levert dus een nieuw publiek op en een nieuw ’time slot’." Maar hoe kan het dan dat het merendeel van de deelnemende theaters de opera’s pas na de middag heeft geprogrammeerd? Höhner: "Een paar kwamen er niet uit en hebben toen een soort ontheffing aangevraagd voor later op de dag. Maar we willen eigenlijk een nieuw ’time slot’ creëren, zodat het niet ten koste van de filmprogrammering hoeft te gaan. Want dan kan ik als filmdistributeur ook wel inpakken." In Pathé Tuschinski komen de opera’s van de New York Metropolitan echter wel op zaterdagavond, primetime, op het grote doek. Pathé-programmeur Laurens van Laake legt uit: "Die voorstellingen komen live binnen per satelliet, dus we zitten nou eenmaal aan dat tijdstip vast." Maar dan moet een drie uur durende opera wel een goed gevulde zaal opleveren, want "als je in dezelfde tijd met twee films meer publiek kunt trekken, gaan we ons natuurlijk wel achter de oren krabben". Pathé programmeert daarnaast ‘encore’ voorstellingen op de zondagochtend. Van Laake: "Voor het wat oudere publiek is dat een prettig tijdstip omdat er dan geen tieners rondlopen. Maar of dat ook een nieuw publiek voor film oplevert, hebben we nog niet onderzocht."

Doctor Atomic

Top twaalf
Het Filmfonds wil vanaf 2009 tweederde van het maakgeld reserveren voor de twaalf succesvolste productiehuizen. Welke dat worden en op basis van welke criteria, is nog niet bekend, maar het puntensysteem dat Esmé Lammers momenteel ontwikkelt met hulp van de Universiteit Twente moet het onderscheid gaan maken. Verder komen beginnende producenten vanaf 2009 niet meer in aanmerking voor subsidie van speelfilmprojecten: pas als ze twee speelfilms op hun naam hebben gezet mogen ze aankloppen bij het Fonds. Zijn de ervaringen met jonge producenten zo slecht? Berbers: "We hebben betere ervaringen met meer ervaren producenten. Je mag je best eerder als zelfstandig producent vestigen, maar we zien liever dat beginnende producenten eerst ervaring opdoen bij een ervaren productiehuis." Volgens het net gepresenteerde beleidsplan 2009-2012 zijn er "bij speelfilm 140 aanvragers actief, van wie er 60 realiseringsbijdragen hebben ontvangen. Het aantal van 140 is te hoog", stelt het fonds, dat de "versnippering in de productiesector" tegen wil gaan. Slechts 30 van de 140 aanvragers had minimaal twee films geproduceerd. Uit berekeningen van het fonds blijkt verder dat in de afgelopen jaren 55% van het realiseringsgeld al bij twaalf productiehuizen terecht kwam. Het streven is nu om dat op te schroeven naar dik 65%. Berbers: "Dat komt neer op een jaarlijks bedrag van 13 miljoen aan realiseringsgeld. Dat krijgen die twaalf niet automatisch; er moet als vanouds een aanvraag worden ingediend die ter beoordeling aan de adviescommissie zal worden voorgelegd. Er komen in feite twee potten: een pot voor de beste twaalf en een pot voor nummer 13 en verder." Berbers zei de komende beleidsperiode in te willen zetten op een internationale doorbraak voor de Nederlandse film: "Ik hoop op een film in het hoofdprogramma van Cannes of een ander groot festival in vier jaar. Dat moet worden bereikt door extra talentontwikkeling. Nu zijn de meeste ingediende plannen nog te weinig authentiek, vernieuwend en origineel." Op de persconferentie ter presentatie van de plannen werd vervolgens gevraagd of met het opschroeven van het budget voor de twaalf grootste productiehuizen nu juist niet dat gesignaleerde gebrek aan authentieke plannen wordt bestendigd? Berbers ontkende en zei daarop dat dat nou juist ondervangen moest worden met extra talentontwikkeling en het belonen van recent succes op zowel artistiek als commercieel terrein.

Oude roerganger
"Ik zit nu naar de horizon te staren", meldt Pim Hermeling, de recent afgetreden algemeen directeur van distributiehuis A-Film, "maar de komende twee, drie weken bedenk ik wat ik in de toekomst ga doen." Dat doet hij onder andere met de samen met hem vertrokken financieel directeur Dirk van Esschert: "Die zit hier tegenover me." Samen hadden ze ongeveer eenderde van de aandelen van A-Film in handen, die inmiddels zijn overgenomen door meerderheidsaandeelhouder W2Media, de investeringsmaatschappij van de Wolff Cinema Group en de Vlissingse bioscoophouder Ad Weststrate. Hermeling zegt dat zijn vertrek voor hem niet als een verrassing kwam. "Ik wist al een tijdje dat W2Media anders dacht over de koers die ik aan het uitzetten was. Ik vond in deze markt de Benelux te klein voor een onafhankelijk bedrijf als A-Film om de komende vijf, zes jaar zonder koerswijziging te overleven. Er moest wat mij betreft aansluiting worden gezocht bij internationale partijen, vandaar de deal die ik met de Franse salesagent Wild Bunch heb gesloten." Aandeelhouder Philipp Wolff licht toe: "Voordeel van zo’n alliantie is weliswaar dat je Europees kan inkopen, maar het nadeel is dat er eigenlijk geen Europese markt bestaat: een heleboel films doen het in het ene land een stuk minder dan in een ander. zwartboek was groot in Nederland, maar niet daarbuiten en voor alles is liefde blijkt nu in België maar een beperkt publiek te zijn." Hermeling bevestigt dat hij zijn uitbrengovereenkomst met Wild Bunch voor de Benelux heeft meegenomen, "maar ik ga nu samen met hen om de tafel om te kijken hoe we daar invulling aan gaan geven. Wat dvd-uitbreng betreft blijft er een relatie met A-Film, maar over de bioscoopuitbreng ben ik nog bezig." Volgens Hermeling zijn de schulden van A-Film niet groter dan toen W2Media drie jaar geleden mede-eigenaar werd. "A-Film heeft het lastig door de grootheid van het bedrijf. Het gaat om cashflow. De aankoop van films kost investeringen die pas terugvloeien als die films worden uitgebracht." Wolff voegt daar aan toe: "We gaan niet minder aankopen, want dat is de basis van het bedrijf, maar A-Film heeft in het verleden meer geld uitgegeven dan het had en dat gaan we nu niet meer doen."

Nieuwe roerganger
Bedenktijd had Wilco Wolfers na ruim acht jaar directeurschap bij Warner Bros. niet nodig toen hij gevraagd werd de nieuwe voorman van A-Film te worden. "Ik ben als filmfan natuurlijk al jaren liefhebber van wat A-Film uitbrengt." Maar nu mag hij er dan ook openlijk voor uitkomen? Wolfers: "Ik zeg altijd: ‘Stel, je bent ingenieur van ijsmachines. Dat wil niet zeggen dat je hele dagen ijs loopt te likken.’ Er is een groot verschil tussen wat ik privé kijk en wat ik zakelijk doe." Als zijn favoriete A-Filmtitel noemt Wolfers de Zweedse Oscarinzending as it is in heaven uit 2005 waarin een wereldberoemde dirigent zich ontfermt over het koor in zijn geboortedorp "omdat het zo’n oprechte en menselijke film is". Volgens aandeelhouder Philipp Wolff zal A-Film met Wolfers geen compleet andere koers gaan varen, "maar wellicht dat we wat minder titels wat breder in de bioscopen gaan uitbrengen." Volgens Wolfers, die op 14 april aantreedt, liggen de kansen van A-Film "in het zodanig marketen van films dat het hun levensduur ten goede komt, of dat nou in de bioscoop, op tv, via dvd of digitaal gebeurt. Ik wil af van het hokjesdenken: dat doet de consument ook al lang niet meer. Voor de ene film kan kabelexploitant UPC belangrijker zijn dan huur-dvd, terwijl voor een andere titel de filmhuizen belangrijker zijn dan de dvd-uitbreng. Ook ga ik proberen art- en cross-overfilms meer in gewone bioscopen te brengen. Ik vind het frustrerend dat je prachtige films soms alleen maar in een paar filmhuizen kunt zien." Wie Wolfers’ opvolger bij Warner wordt is nog niet bekend. Wel is hij van plan — mits de leden akkoord gaan — voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs te blijven.

as it is in heaven

Geen prioriteit
Film is voor het tweede opeenvolgende jaar de grote afwezige in het programmaboekje van het Holland Festival (HF). Na een door het Filmfestival Rotterdam (IFFR) samengesteld filmprogramma in 2006 en de vorig jaar op organisatorische problemen stukgelopen poging van het IFFR om Guy Maddins brand upon the brain naar Amsterdam te halen, is het rond film oorverdovend stil geworden op de HF-editie van 2008. IFFR’s nieuwe directeur Rutger Wolfson legt uit: "Ik heb begrepen dat het twee jaar geleden voor ons financieel heel slecht liep door tegenvallende bezoekcijfers. Ik denk dat het dit jaar, maar dat is een beetje giswerk, door het vertrek van mijn voorganger Sandra den Hamer is ondergesneeuwd." En volgend jaar? "Ik concentreer me eerst maar eens op het festival zelf: we stellen andere prioriteiten." Volgens HF-programmaresearcher Annemieke Keurentjes "hing de samenwerking met het IFFR erg aan Sandra" en houdt het in het slop raken van een programma verband met haar vertrek naar het Filmmuseum. Keurentjes: "Voor 2009 zijn er wel wat ideeën vanuit het Filmmuseum, maar we zijn nog aan het puzzelen over hoe dat boven de reguliere werkzaamheden uit zou kunnen stijgen." Keurentjes wijst voor dit jaar nog wel op een filmprogramma-in-wording dat aan het op de Divina Comedia gebaseerde purgatoria-tweeluik van Emio Greco is gelieerd. "Op basis van zeven begrippen, oftewel ‘purgatorische noodzakelijkheden’, bijvoorbeeld nieuwsgierigheid, zoeken we naar een bijpassende film die nog niet heel veel heeft gedraaid. Dat programma wordt momenteel in samenwerking met Filmtheater Rialto op poten gezet voor mei of juni."

Geen speerpunt
Het International Film Festival Rotterdam (IFFR) is gestopt met het online aanbieden van lange arthousefilms. IFFR-woordvoerder Bert Jan Zoet licht toe: "We hadden een overeenkomst met Tiscali die dat sponsorde. Tiscali had al een filmclub online waar we met onze IFFR-films bij aan konden sluiten. Hoewel het nooit een waanzinnig groot succes is geworden, waren er toch redelijk wat mensen die de films op die manier gratis hebben bekeken. Maar Tiscali is nu door KPN, onze nieuwe hoofdsponsor, overgenomen. Die heeft dit niet als speerpunt. Wij willen er op zich best graag mee door. Maar dan heb je wel een internetprovider nodig en het is nogal onhandig om dan langs KPN heen te gaan."

Warmste stoelen
Filmtheater Hilversum, dat met ruim 49.000 bezoekers op slechts 82 stoelen de ‘warmste’ bioscoopstoelen van 2007 claimt, is na 12 jaar verhuisd naar een nieuw adres. Directeur Piet Bijlholt licht toe: "Het kwam er op neer dat er met vier voorstellingen dagelijks op iedere stoel in ons enige zaaltje aan de Luitgardeweg twee bezoekers zaten. Met das leben der anderen waren we al een week tevoren uitverkocht. Nu hebben we drie zalen — met 115, 73 en 63 stoelen — in het centrum op het Herenplein, waarmee we 12 voorstellingen per dag kunnen draaien." Het nieuwe theater is al in bedrijf, maar wordt pas in mei officieel geopend. Bijlholt: "De foyer moet nog afgewerkt, het goeie meubilair moet er nog in en buiten moet de stoep nog bestraat, maar het publiek weet ons al te vinden. We hadden de in Hilversum geboren en getogen actrice Kim van Kooten voor de opening gevraagd, maar die heeft net een baby gekregen. Nu heeft Monic Hendrickx toegezegd: we hebben altijd al haar films gedraaid. Ja, je kunt ook de burgemeester vragen, maar we zitten toch een beetje in de showbizz."

Bob Hubar overleden
Op 11 maart overleed filmproducent Bob Hubar. De 57-jarige filmmaker werd met een scheurtje in zijn aorta naar een Amsterdams ziekenhuis vervoerd, waar hij drie uur later overleed. "De schok is groot voor iedereen die hem kent," verklaarde zijn goede vriend en zakelijke partner Denis Wigman tegenover het ANP. "Hij was kerngezond." Hubar maakte met Wigman, André de Raaff en regisseur Jean van de Velde de laatste jaren deel uit van productiehuis M4all, dat onder meer verantwoordelijk was voor de Herman Brood-flop wild romance en de kinderhit ernst, bobbi en de geslepen onix. Nadat hij naam maakte als entertainmentadvocaat voor onder andere Candy Dulfer en Paul de Leeuw, begon Hubar begin jaren negentig als producent van nogal uiteenlopende films. Zijn eerste titel was de publiekskomedie filmpje! (1995) met Paul de Leeuw in de hoofdrol. Daarna volgde naar de klote! (1996) van Ian Kerkhof, het debuut het 14e kippetje (1998) van de latere Golden Globe-winnaar Hany Abu Assad en de arthousefilm 8½ women (1999) van Peter Greenaway. Jean van de Velde, die het nieuws van Hubars overlijden vernam op de set van wit licht in Afrika en daardoor niet bij de begrafenis kon zijn: "We hebben hem hier onderling met collega’s herdacht. Hij was een van de meest energieke, enthousiaste mensen die ik kende in de filmindustrie. Hij had elke dag drie nieuwe ideeën — soms luchtballonnen, soms levensvatbare plannen — en was er goed in mensen bij elkaar te brengen. Hij was dol op muziek, zat vol verhalen en was ook als producent een omnivoor, in de goede zin van het woord. Met hem had je ‘never a dull moment’. Maar als we terugkomen is hij er niet meer. Dat voelt heel onwerkelijk."

Wortel in hok
"Het is alsof je naar een wild feest gaat, maar je opoe hebt meegenomen. Dan zit tongzoenen er niet meer in. Anders kost het misschien je erfenis." Aldus filmmaker Eddy Terstall in Het Parool van 14 maart over de coalitie die de PvdA met de regeringspartijen CDA en ChristenUnie is aangegaan. Het prominente PvdA-lid heeft zijn lidmaatschap van de partij opgezegd uit teleurstelling over de aarzelende houding van de PvdA in het kamerdebat rond de afschaffing van het verbod op godslastering. In NRC Handelsblad van diezelfde dag stond te lezen dat Minister van justitie Hirsch Ballin (CDA) juist laat onderzoeken of het verbod op godslastering kan worden uitgebreid. Terstall tegen het Parool: "Op deze manier gebeurt er weer niets. Het is in elk geval te weinig om mij binnenboord te houden. De vrijzinnigen in de PvdA hebben het nog steeds moeilijk. Je voelt je soms een wortel in een konijnenhok."