De geruchtenmachine – 24 januari 2017

Duurder kaartje
Als het aan het digitale theaternetwerk Cinemanet ligt, betaalt de bezoeker straks een deel van de rekening voor de digitalisering van de filmtheaters. Het netwerk, dat tot nog toe onder de vleugels van het Filmfonds opereerde, verzelfstandigt per 1 januari 2007 tot een N.V. met als doel het filmtheatercircuit plus een aantal commerciële bioscopen uit te rusten met digitale projectoren. Honderd filmvertoners en tien distributeurs zouden daartoe voor elk de helft aandeelhouder moeten worden van de rond de kerst op te richten vennootschap. In een kosten/batenanalyse rekent Cinemanet voor dat de verwachte jaarlijkse leaseprijs van een projector voor een bioscoop die drie zalen digitaliseert 6000 euro per zaal bedraagt. Dat bedrag kan worden gedekt met een Europese subsidie van 2500 euro per zaal in 2007 plus 2600 euro extra opbrengsten uit een prijsverhoging van een kwartje per kaartje. Daarvan is 13 cent voor de theaters; de rest gaat naar de distributeur. De resterende 1000 euro moet komen uit besparingen op de transportkosten, waarmee het voordeel per zaal per saldo op 100 euro uitkomt. Per april 2007 moet ‘fase 1’ ingaan, waarin voor eind 2007 85 zalen zijn gedigitaliseerd. Daarna start ‘fase 2’, die 400 gedigitaliseerde zalen in 150 bioscopen moet opleveren. Distributeurs die geen aandeelhouder zijn, zullen een gebruikstarief moeten betalen dat per print twee keer zo hoog ligt dan voor deelnemers aan het netwerk. Cinemanet-voorman Kees Ryninks haalde bij een presentatie van de plannen in het Ketelhuis filmbobo San Fu Maltha aan, want "wat hem betreft is dit de enige overlevingsstructuur voor bioscopen." Over de beoogde prijsverhoging zei Ryninks: "Hoewel dat gevoelig ligt, heb ik niet de indruk dat het problemen hoeft op te leveren." Navraag leert dat dat mogelijk wat genuanceerder ligt. Directeur Raymond Walravens van het Amsterdamse filmtheater Rialto vindt een prijsverhoging "onzin" en Wiepko Oosterhuis van Plaza Futura in Eindhoven noemt het "een belachelijk idee". Oosterhuis: "Je biedt je publiek niks extra’s. Bioscoopbedrijf Jogchems heeft destijds met hun digitale filmvertoningen geadverteerd, maar dat heeft ze niet één extra bezoeker opgeleverd." Distributeur Gerard Huisman van Contact Film, die geen behoefte aan deelname heeft, is niet blij met de kartelachtige plannen van Cinemanet. "Je mag niet iets creëren dat een monopoliepositie heeft. Zeker niet als het gesubsidieerd is." De reacties van de theaters lijken vooralsnog voorzichtig positief, al zijn er nog veel onbeantwoorde vragen. Want wat moet het eendoekstheater in Alphen aan de Rijn met een plan dat uitgaat van theaters die minstens twee zalen digitaliseren? En wat zijn de financiële consequenties als minder theaters instappen dan beoogd? Oosterhuis: "Ik ben enthousiast omdat het plan een alternatief biedt voor de digitaliseringsgolf die vanuit de VS deze kant op komt. Maar dan moet het wel zo open mogelijk zijn. Het grote voordeel van een digitaal netwerk is dat een film veel groter uit kan, op veel meer plekken. Door daar in het financiële model weer een prijs per kopie aan te hangen, wordt dat voordeel weer teniet gedaan." Walravens vraagt zich af of de fifty/fifty-deal tussen distributeurs en theaters de best mogelijke optie is. "Bij de Amerikanen is de verwachte verdeling 80/20 omdat de productie/distributiekant er het meeste voordeel van zal hebben. Verder kun je je afvragen hoe verstandig het is om als niet-marktleider de eerste te willen zijn. Dat Cinemanet haast heeft omdat de relatie met het Filmfonds in opdracht van OC&W op korte termijn moet worden beëindigd, betekent niet dat wij daar als theaters als een idioot achter aan moeten hollen."

Smaakmakers
Wat speelt er zoal op het komende Filmfestival Rotterdam? Aryan Kaganov en Cyrus Frisch vechten uit wie de eerste speelfilm op een mobiele telefoon heeft gedraaid. sms sugar man van Kaganov, opgenomen met acht Sony Ericsson W900i telefoons, gaat over ‘een driehoeksverhouding met een brutale twist’. Frisch had aan één telefoon genoeg: zie Take 5. Aandacht voor Hong Kong is er dankzij veelfilmer Johnnie To, die ‘filmmaker in focus’ is, naast de in Parijs werkende maar in Afrika geboren Abderrahmane Sissako. To, goed voor populaire titels als my left eye sees ghosts en an intelligent muscle man, schitterde het afgelopen jaar nog naast Verhoevens zwartboek in de competitie van Venetië met zijn nieuwste fong juk. Volgens vakblad Variety een "luidkeels georkestreerd, ironisch gesmede schiet-ze-maar-neer film rond vijf gangsters op hun retour." Sissako is op zijn beurt geen onbekende in Cannes, waar zijn bamako, een aanklacht tegen globalisering, de Afrikaanse schuldenlast en de Wereldbank, afgelopen jaar in première ging. In 2002 won hij met heremakono op het filmfestival van Buenos Aires de prijs voor de beste film. Lou Ye, die dit jaar in de Tiger Award jury zit, neemt zijn summer palace — over China’s nieuwe vrijheid — mee naar Rotterdam en dan is er nog de schandaalfilm hamburger lektionen, waarin haatpreken uit de Hamburgse Al-Quds-moskee worden gefileerd (zie Filmkrant december 2006). Speelse elementen zijn er dankzij het Happy Endings-onderdeel, dat vooruitblikt naar het filmfestival van de toekomst met een dvd-kraam(pje) naar illegaal voorbeeld, een videotheek in de oude balzaal van het Hilton waar bezoekers door het festivalaanbod kunnen grasduinen, en een zaalvoetbalcompetitie voor makers en publiek. Films kijken doen we in de toekomst immers thuis wel.

Boter bij de vis
Twee dingen zullen dit jaar anders gaan bij de kaartverkoop voor het Filmfestival Rotterdam, belooft directeur Sandra den Hamer: "De verkoop via internet gaat werken" en "reserveren kan niet meer." Omdat er naar de smaak van de organisatoren voorheen teveel gereserveerde kaartjes bij de kassa bleven liggen, eist het van de festivalbezoeker nu boter bij de vis. Op 19 januari om middernacht start de online verkoop; wie geen creditcard bezit, kan de volgende ochtend als vanouds in de rij bij de Doelen. Dat de populairste films dan al zijn uitverkocht, hoeft de wachtende in de rij volgens een woordvoerder niet te vrezen. "Er blijft een percentage beschikbaar voor de mensen in de rij." Welk percentage is nog niet bekend. De kans dat de ticketverkoop online vastloopt, verwacht het festival te verkleinen door dit jaar in zee te gaan met een internationaal bedrijf dat ervaring heeft met kaartverkoop voor Van den Ende-musicals, de Berlinale en de Olympische Spelen. "Mocht er onverhoopt nog iets mis gaan, dan hebben ze direct een telefoonteam klaar staan als back-up."

Blinde ambitie
blind, de eerste speelfilm van actrice Tamar van den Dop, is in de race voor het Panorama-programma van het Filmfestival Berlijn, waar de afgelopen jaren ook films als ja zuster, nee zuster en shouf shouf habibi te zien waren. En de kansen zijn goed, aangezien Bavaria Film International (requiem, into great silence) de film al heeft aangekocht voor distributie in Duitsland. Maar ook Rotterdam heeft de film nog als enige Nederlandse bijdrage op de longlist voor z’n Tiger-competitie staan. blind is een liefdesgeschiedenis tussen een albinovrouw (Halina Reijn) en een blinde jongen (Joren Seldeslachts). Distributeur Buena Vista zal de film op 8 februari in de Nederlandse bioscopen brengen.

Tamar van den Dop en Halina Reijn op de set van blind

Aanstormende tijgers
Met nog ruim een maand te gaan zijn acht van de rond de vijftien deelnemers aan de Tiger Awards competitie van het International Filmfestival Rotterdam bekend. Een Hollandse titel zit er vooralsnog niet bij. Wel is er does it hurt? the first balkan dogma van de in Nederland wonende regisseuse Aneta Lesnikovska, die haar Macedonische vrienden voorliegt dat het Deense productiehuis Zentropa haar film wil financieren. Onder het mom van een ‘making of’ volgt ze hun zoektocht naar een goed verhaal. Uit Argentinië komt la marea van de in België werkende Diego Martinez Vignatti, de cameraman van Carlos Reygadas voor batalla en el cielo en japón. De film gaat over een jonge vrouw die bij een auto-ongeluk man en kind verliest, waarna ze zichzelf probeert te hervinden in een huisje aan de zee. Japan levert fourteen van Hirosue Hiromasa over geweld in leraar/leerling-relaties en uit Duitsland komt de die unerzogenen van Pia Marais, over een tienerdochter en haar verslaafde ouders. De Braziliaan Claudio Assis maakte in bog of the beasts een portret van een prostituee.
Eerder werd al bekendgemaakt dat de Chinees-Britse coproductie how is your fish today? van Xiaolu Gao in de competitie was opgenomen, evenals de Herman Brusselmans-verfilming ex drummer van de Vlaming Koen Mortier en het uit Maleisië afkomstige love conquers all van regisseuse Tan Chui Mui, de grote winnaar van het filmfestival van Pusan, waar de film al de prijs voor de beste nieuwkomer en de prijs van de internationale filmkritiek in de wacht sleepte. Heeft zo’n al opgemerkte film een Tiger Award nog wel nodig? Festivaldirecteur Sandra den Hamer: "Waarom niet? Het Nederlandse publiek en de meeste Europese filmprofessionals hebben de film nog niet gezien. Wij hebben love conquers all — die met een bijdrage van ons Hubert Bals Fonds is gemaakt — al in augustus gezien en geselecteerd. Dat-ie eerst naar Pusan ging, is met ons overlegd."

Te kijk
Lars von Trier heeft weer iets nieuws bedacht om zijn films te promoten: spot de ‘lookey’. Een ‘lookey’ is een visueel element in een speelfilm dat niet in de context van de film thuishoort. Elke film bevat vijf a zeven lookeys die gevonden moeten worden door een systeem dat uniek is voor de film. Het ontdekken van de sleutel vormt deel van de uitdaging. Von Triers nieuwe film the boss of it all, die in mei 2007 in Nederland uitkomt, werpt zich op als de eerste arena waarin het kijkspelletje kan worden gespeeld. De film is een comedy over de eigenaar van een IT-bedrijf die een imaginaire baas in het leven heeft geroepen om lastige beslissingen door te voeren. Maar als hij zijn bedrijf van de hand wil doen, ziet hij zich genoopt een acteur in te huren om tegemoet te komen aan de potentiële kopers, die een gesprek eisen met de directeur in hoogsteigen persoon. De film werd gedraaid met nog een andere vondst, die Von Trier ‘automavision’ heeft gedoopt. Von Trier verving daarvoor de cameraman door een computer die op grond van een uitgekiende vaste camerapositie beslist wanneer er wordt ingezoomd, getilt of gepand. Het lookey-concept staat — net als Von Triers eerdere Dogma — open voor deelname door andere filmmakers. De eerste kijker die de lookey-code kraakt is een bedrag van zo’n 4500 euro in het vooruitzicht gesteld plus een figurantenrol in een volgende Von Trier. Vooralsnog kunnen alleen Denen aanspraak maken op de jackpot.

Vleesmarkt
Fleur Knopperts, managing director van IDFA’s internationale co-financieringsplatform Forum IDFA vertrekt per 1 februari naar Sheffield, waar ze aantreedt als ‘Industry and Marketplace director’ bij het documentaire festival Docfest. Knopperts wordt er verantwoordelijk voor het opzetten van Docfests nieuwe ‘Meetmarket’, een online matchmaking systeem dat face-to-face ontmoetingen tussen producenten, omroepen en distributeurs mogelijk moet maken. Sheffield wil er het belangrijkste pitchingplatform in Europa van maken. Deze zomer verruilde ook programmeur David Teigeler IDFA al voor Sheffield. Financieel directeur Jolanda Klarenbeek liet tijdens het afgelopen festival weten met ingang van 1 mei 2007 bij IDFA te vertrekken. Wat ze gaat doen is nog onduidelijk. Is het toeval dat er kort na elkaar drie mensen vertrekken of kampt IDFA met leegloop? Woordvoerder Cees van ’t Hullenaer: "Dit lijkt me toeval. We werken hier allemaal meer dan tien jaar, dus dan is het onvermijdelijk dat er een keer mensen vertrekken."

Bulldog
"Buitenlandse gasten komen niet alleen voor film, maar ook voor Amsterdam", noteert voormalig Volkskrant-recensent Peter van Bueren na het eerste IDFA-weekend in zijn blog op de festivalsite. Om vervolgens een overzicht van vaste- en minder vaste bijprogramma’s te geven. "Ooit was er de Joris Ivens-wandeling, waar is die gebleven? Rondvaarten, het zou een vast programmapunt moeten zijn. Alleen de Bulldog blijft. Twintig keer op een festival: ‘Do you know where is the Bulldog?’ Je knikt: ‘Follow Ally.’"

Op het slappe koord
Het politiek correcte beleid van IDFA bereikt nieuwe hoogten met het IDFA fonds dat volgens een folder mensen uit documentaires wil steunen om ‘op de been te blijven in een onzekere wereld.’ In dit geval gaat het om de vier Chinese weeskinderen die de kunst van het balanceren op het slappe koord leren in de op IDFA vertoonde documentaire on a tightrope. En wat is het dan dat de koorddansertjes, die zich met hun kunst niet alleen onderscheiden maar ook nog een centje bijverdienen, nodig hebben? U raadt het al: een vangnet! Een bezoeker op de IDFA-site meldt de volgende stap: "Gisteren hoorde ik aan de bar dat de overigens prachtig gedrukte festivalkrant volgend jaar gaat verdwijnen. Vanwege de een of andere ‘groene code’. Moet ik dan al die prachtige artikelen op dagkrant.idfa.nl gaan lezen? Laat IDFA de films dan ook lekker online zetten, dan kan iedereen vanuit huis zijn festival beleven en kunnen we werkelijk een vuist maken voor het milieu. Dat bespaart alvast al die gore uitlaatgassen."

Lulkoek
"Allemaal onzin", noemt Ted Chiaradia van het Nijmeegse filmtheater Lux de publicatie in De Gelderlander over zijn declaratiegedrag. "Het ging om een reisje naar Parijs dat een trouwe medewerkster vier jaar geleden als afscheidscadeautje kreeg." De Gelderlander meldt dat dat gebeurde in een periode dat Lux financieel niet rond kwam. Dat de kwestie pas onlangs onderwerp van discussie werd, komt volgens Chiaradia "omdat ze pas twee jaar later naar Parijs ging." Chiaradia is ondertussen een paar maanden uit de running geweest, maar is nu weer bezig de zaken op te starten. Hoewel bestuursvoorzitter Jaap Modder De Gelderlander verzekerde dat er schoon schip is gemaakt, wil hij daarover geen vragen beantwoorden. "De communicatie tussen bestuur en Ted Chiaradia loopt nu even via zijn en onze raadsman", laat hij via een email weten. Chiaradia: "Ik weet niet wat hij daarmee bedoelt, maar het is lulkoek. We hebben gisteren gewoon een bespreking gehad over mijn reïntegratie."

Terug naar Rusland
Een internationale filmacademie met een praktijk- en theorieopleiding van een jaar of twee, voor filmstudenten, critici en wetenschappers. Daar zou IDFA zich sterk voor moeten maken als het aan Victor Kossakovsky ligt. In zijn masterclass tijdens IDFA bood hij zichzelf alvast aan als docent voor een periode van vijf jaar. Het initiatief zou uit collegegelden moeten worden gefinancierd. Een aan IDFA gelieerde filmacademie zou als geen ander in staat zijn een overzicht te bieden van de internationale stand van zaken in documentaireland, waar nationale filmacademies te weinig over de landsgrenzen kijken, aldus de documentairegrootmeester. IDFA-directeur Ally Derks reageerde de volgende dag nogal lauw op Kossakovsky’s ideeën in de festivaldagkrant. Hoewel ze de ideeën van haar eregast geweldig zei te vinden, moest daar eerst maar eens een concrete invulling van komen. "En misschien is het beter eerst in Rusland zo’n filmschool op te zetten. Want ik wil graag meer documentairetalent van Russische bodem zien." Ook Ido Abram, directeur van het Binger Filmlab zegt het een "geweldig plan" te vinden waarvoor Nederland "op zich een goeie plek" zou zijn, maar: "Het zijn wel vaak mensen uit het buitenland die zulke dingen in het buitenland roepen. Ik zit nu op het filmfestival in Dubai. Hier schijnt altijd de zon, ik kan ook wel een producentenopleiding beginnen, maar laat ik nu eerst maar eens werken aan de situatie in eigen land: daar valt ook nog genoeg te doen."

Mis
Omdat distributeur Contact film en het Filmfestival Rotterdam het voor het derde jaar op rij niet eens konden worden over de voorwaarden waaronder de films van Contact op het festival worden vertoond, zijn er ook films die het festival moet missen. Cannes-competitiefilm iklimler van Nuri Bilge Ceylan en Diego Lermans mientras tanto zijn daarom pas later dit jaar te zien. Maar er is troost: flandres, de winnaar van de grote juryprijs in Cannes van Bruno Dumont gaat nog tijdens het festival — vanaf 1 februari — uit in Amsterdam, Groningen, Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Nijmegen, en na afloop van het festival ook in Rotterdam. Wil Contact daar soms een statement mee maken? Gerard Huisman van Contact: "Nee hoor, dat is toeval. Als het aan ons lag was-ie al eerder in januari uitgebracht, maar er was te weinig plek in de theaters."