De geruchtenmachine – 20 mei 2016

Landelijke gehaktdag
De lente staat voor een nieuw begin, maar in cultuuradviesland ook voor minder positief nieuws. Het advies van de landelijke Raad voor Cultuur over culturele subsidies in de komende vier jaar leidde in filmland tot vrolijke en sombere gezichten. Het Filmfestival Rotterdam, Cinekid, het Filmfonds, het Filmmuseum, het Holland Animatie Filmfestival en IDFA zullen tevreden zijn over het advies van de Raad voor Cultuur. Zij krijgen er als het aan de landelijke Raad ligt geld bij. Het gaat niet om kleine bedragen. Zo wil de raad de subsidie aan Cinekid verdubbelen van 450 duizend naar 950 duizend euro. Van de twee onafhankelijke filmtijdschriften Skrien en de Filmkrant oordeelde de Raad positief over de Filmkrant en negatief over Skrien, waarvan de Raad subsidiëring wil stopzetten. Het is overigens twijfelachtig of minister Plasterk van OCW de adviezen van de Raad zal opvolgen. Ze leiden tot een verhoging van de cultuurbegroting met 26 miljoen euro, van 244 miljoen naar 270 miljoen euro, en dat geld heeft de minister niet. De Raad moet van hem nu gaan nadenken over waar de Raad dat extra geld denkt te kunnen vinden. Hoe dat uitpakt, wordt duidelijk op 15 juni als de raad van de minister een nader advies moet hebben ingediend dat wel binnen het financiële kader blijft.

Gehaktdag in Rotterdam
Ook de Rotterdamse Kunstraad zat in het prille voorjaar niet stil en bracht een geruchtmakend advies uit over de subsidiëring de komende vier jaar van lokale culturele instellingen. De Kunstraad, die de opdracht had om vijf miljoen euro te bezuinigen, pleitte voor het inleveren van subsidies door grote culturele instellingen ten gunste van nieuwe initiatieven. Als het aan de Raad ligt, verliest filmtheater Lantaren/Venster meer dan acht ton subsidie. Zelden waren de rapen zo gaar in Rotterdam. De vijfendertig grootste Rotterdamse culturele instellingen schreven een vuurspuwende brief aan het gemeentebestuur. Was de Kunstraad van de ratten besnuffeld?! Het gemeentebestuur ging meteen overstag en zal het advies niet opvolgen.

Gehaktdag in Amsterdam
Ook de Amsterdamse Kunstraad zat niet stil, maar zijn advies zorgde voor weinig rumoer. Ook hier winnaars en verliezers. De grote winnaar is IDFA, dat van de Raad niet langer jaarlijks 363 duizend maar 500 duizend euro mag krijgen. Ook bij filmtheater Rialto zal men niet mopperen (van 212 naar 242 duizend euro). Dat geldt ook voor het Ketelhuis (van 42 naar 64 duizend euro) en het Amsterdam Fantastic Filmfestival (van 52 naar 75 duizend euro). Slecht nieuws was er voor Africa in the Picture (van 50 duizend naar nul euro). Het festival Cinedans, het Shadow Festival en de heropende bioscoop De Uitkijk kregen als nieuwe aanvragers nul op het rekest.

Lege stoel
Is Marieke Schoenmakers onvervangbaar? Toen de Filmacademiedirecteur begin dit jaar de overstap maakte naar de VPRO om de activiteit ‘new business’ te ontwikkelen, werd de oud-Filmacademiedocent Willem Capteyn voor een half jaar benoemd tot interim-directeur. Lang genoeg om een opvolger te vinden? Niet dus, want Capteyns benoeming is met anderhalf jaar verlengd. Het duidt op een stevig opvolgingsprobleem. Capteyn erkent dat het niet meevalt om een directeur te vinden. "Ik sta buiten de sollicitatieprocedure, maar in de eerste ronde is het niet gelukt. De boel is tot stilstand gekomen." Omdat het een belangrijk jaar is voor de Filmacademie, verzocht het bestuur Capteyn om langer te blijven. "Er staan twee grote zaken voor de deur: in januari 2009 moet de masteropleiding van start gaan. Een select groepje studenten kan dan na hun bachelor twee jaar doorstuderen voor de mastertitel. We zijn druk bezig met het ontwikkelen van het studieprogramma. Daarnaast vieren we eind dit jaar ons vijftigjarig bestaan." Over de festiviteiten wil Capteyn nog niet veel kwijt, maar vaststaat dat het Nederlands Film Festival er aandacht aan besteedt. En als u oud-Filmacademiestudent of -docent bent, kunt u 6 november alvast aankruisen in uw agenda. Dan is er een groot jubileumfeest in Hotel Arena in Amsterdam.

Allemaal naar Cannes
Er draaien zelden Nederlandse films op het filmfestival van Cannes — dit jaar was helemaal een dieptepunt — maar aan Nederlanders ontbreekt het niet op het festival. Het festival is voor veel Nederlanders in de filmwereld een prestige-uitje: wie niet in Cannes wordt gesignaleerd, telt niet mee. Het gaat er niet om of men er iets te zoeken heeft, maar dat men er is. De tijdelijke emigratiegolf staat in schril contrast met de financiële klaagverhalen. Filmtheaters en -festivals zeggen altijd dat het water hen aan de lippen staat, maar er is altijd geld om naar het peperdure Cannes te gaan. En het liefst met zijn allen. Het Filmmuseum was met vier mensen nog bescheiden. Het Filmfestival Rotterdam was met veertien medewerkers in Cannes. Beetje veel? "Helemaal niet", zegt perschef Bert Jan Zoet kort voor zijn terugreis van Cannes naar Nederland. "Cannes is het grootste festival ter wereld. Iedereen is er, dus kun je hier iedereen spreken. Dat is handig en efficiënt. Ieder van onze medewerkers heeft een taak hier. Onze programmeurs zien nieuwe films, maar ook onze mensen van het Hubert Bals Fonds zijn hier. Zij onderhouden het contact met makers van door het Hubert Bals Fonds gesteunde films. Weet je dat er vijftien van zulke films in Cannes draaien? Wij zijn er trots op." Waarom de perschef zelf in Cannes is? "Ook mijn netwerk loopt hier in groten getale rond."

Cannes-verrassing waltz with bashir

City langer dicht
Filmpje pikken op het Leidseplein in Amsterdam? Vanaf begin vorig jaar kan het niet meer door de renovatie van City, maar de bioscoop zou eind dit jaar weer open gaan. Omdat in Amsterdam bouwplannen altijd uit de hand lopen, wordt deze datum niet gehaald. De obstakels? Er waren perikelen met de gemeente over de bestemming van de kelder van City. Pathé wilde de ruimte verhuren aan een casino-exploitant, maar de gemeente was tegen. Na veel steggelen kreeg het bedrijf toch zijn zin. Een tegenvaller was ook de vondst van asbest in het pand. Het gevolg is dat City in oktober 2009 opengaat, tien maanden later dan gepland. We moeten dus nog even wachten op de ’totaalbeleving’, die een Pathé-voorlichter ons in het vooruitzicht stelt. Hij doelt op de horecafaciliteit, die de bezoeker meer biedt dan automatenkoffie en een bak popcorn. "Het wordt een wat luxere ontvangst, waar ook kan worden gegeten." Het nieuwe concept, dat zich richt op oudere bezoekers, heeft als werktitel Pathé plus. Vergeet die naam, want men is op zoek naar een betere.

Filmpijn
"Ik vind het heel erg om film achter te laten", zegt Bas Blokker over zijn vertrek per 1 september als filmredacteur van NRC Handelsblad. Blokker is benoemd tot adjunct-hoofdredacteur van die krant. Het wordt zijn taak om internet en andere nieuwe informatiekanalen binnen NRC Handelsblad verder te ontwikkelen. Blokker volgde vijf jaar geleden Hans Beerekamp op. "Hans was drieëntwintig jaar filmredacteur geweest. Men zei mij dat ik het vijf jaar mocht doen. Ik dacht dat dat wel zou loslopen, maar de hoofdredactie dacht er anders over. Men had iets anders voor me in gedachten. Het overviel me. Ik had net nieuwe plannen gemaakt voor de filmpagina en wilde het nog een jaar of drie doen." Waarom dat niet kon? "Het kon wel, maar de krant wil mij nu eenmaal graag op die plek hebben. Of hij film gaat missen? "Over film schrijven verveelt nooit, omdat film zoveel kanten van het leven raakt."

Docu’s uit de bioscoop
Directeur Sarah Höhner van Cinema Delicatessen, de distributeur van documentaires in de bioscoop, vreest dat vanaf volgend jaar nauwelijks nog documentaires in de bioscoop te zien zullen zijn. Zoals vaker zorgt gebrek aan geld voor donkere wolken. Cinema Delicatessen, die de afgelopen jaren tientallen documentaires uitbracht, waaronder toppers als darwin’s nightmare, forever en china blue, krijgt tot nu toe structurele financiële steun van het Filmfonds. Volgend jaar is het daarmee afgelopen. Cinema Delicatessen moet dan net als iedere distributeur per film financiële steun (maximaal tienduizend euro) aanvragen. "Voor dat geld kun je geen documentaires uitbrengen", zegt Höhner resoluut. "Het bewijs zie je in de bioscoop. Zie jij andere distributeurs documentaires uitbrengen? Misschien incidenteel, maar niet op reguliere basis. Het uitbrengen van documentaires is commercieel nu eenmaal lastig. Zonder idealisme gaat het niet." Höhner bezint zich op de toekomst. "Ik heb een brandbrief geschreven aan de documentaireproducenten, dat er grote kans is dat hun films vanaf volgend jaar niet meer de bioscoop halen. Ik wijs ze erop dat de plek die we na lang knokken voor documentaires in de bioscoop hebben veroverd in gevaar is." Als er geen extra steun komt voor Cinema Delicatessen? "Dan gaan we misschien net als iedere distributeur ook speelfilms uitbrengen."

china blue

Graaiadvies
Van het advies van de Amsterdamse Kunstraad over het Shadow Festival werd directeur Stefan Majakowski niet blij. De Kunstraad ziet niets in subsidiëring van het festival, maar suggereerde ook dat de directeur zichzelf een riant salaris in het vooruitzicht had gesteld. In het advies staat dat de Kunstraad zich verbaasde "over het begrote bedrag van 90.000 euro voor de directie van een klein festival als het Shadow Festival". "Ze hebben het niet goed begrepen", zegt Majakowski. "Het gaat niet om alleen om mij maar ook om een assistent-directeur. Toen ik het concept-advies onder ogen kreeg, heb ik de Raad gewezen op de feitelijke onjuistheid. Ze hebben er niets mee gedaan en de fout overgenomen in het definitieve advies. Dat neem ik de Raad kwalijk." Waarom het kleine Shadow Festival een tweekoppige directie moet hebben? "Dat past in onze uitbreidingsplannen. We willen het hele jaar actief zijn met onder meer masterclasses, workshops, lezingen en publicaties."

Goochelen
Bijna tweehonderdduizend bezoekers zullen in 2008 het Amsterdamse filmtheater het Ketelhuis bezoeken. Zoveel? Natuurlijk niet, het is het aantal dat Het Ketelhuis in een beleidsplan vier jaar geleden voorspelde. Voorspellen blijkt niet de sterkste kant van Ketelhuis-directeur Alex de Ronde, want zijn theater trok vorig jaar bijna zestigduizend bezoekers. "Bij nader inzien was dat cijfer een beetje hoog geraamd", zegt De Ronde nu. Hij voegt eraan toe dat de raming niet van hem maar van ‘deskundigen’ was. Die hadden vast meer verstand van lobbyen dan van rekenen. Het blufgetal tweehonderdduizend moest subsidiegevers over de streep trekken om in de buidel te tasten voor de verbouwing van het Ketelhuis. Het Ketelhuis staat vast niet alleen met zijn blufcijfers. Hoe serieus moeten we aangekondigde bezoekcijfers in beleidsplannen nemen? Trekt het Filmmuseum na de verhuizing naar Amsterdam Noord in 2014 werkelijk 225 duizend bezoekers?

Probleempje
Het nieuwe Filmmuseum moet nog worden gebouwd, maar er dreigt nu al een jaarlijks gat van drie miljoen euro in de exploitatie. Het Filmmuseum vraagt het Rijk en de gemeente Amsterdam beide om een miljoen euro. Voor het derde miljoen gaat het Filmmuseum op jacht naar sponsors. Waarom er plotseling een gat van drie miljoen is? Directeur Sandra den Hamer legt het uit met een rekensommetje. "Onze jaarlasten stijgen met vijf miljoen euro. We betalen nu een half miljoen voor huisvesting, dat wordt tweeëneenhalf miljoen. Naast deze stijging van twee miljoen euro, hebben we drie miljoen extra nodig voor personeel en activiteiten." Merkwaardig dat dat nu pas wordt gesignaleerd? "Nee, want de begroting voor de exploitatie van de nieuwbouw was in de plannen nooit sluitend. Er moest nog veel worden ingevuld. Bijvoorbeeld de financiering van tentoonstellingen. Dat hing in de plannen af van incidentele financiering, maar ik wil een structurele financiering van onze exposities." Den Hamer kan het ook anders formuleren. "Die drie miljoen vloeit voort uit ons ambitieniveau. Ik wil een actief en ambitieus Filmmuseum en dat kost geld." Als het Rijk en de gemeente de twee miljoen niet op tafel leggen? "Dan moeten we onze ambities bijstellen, maar daar ga ik niet vanuit." Wordt nog lang vervolgd? "Dat lijkt me wel."

Sluiting
Warner Bros. sluit dit najaar zijn twee afdelingen voor arthousefilms. Het concern ziet niet langer brood in het overeind houden van Warner Independent Pictures en Picturehouse. Warner Independent bracht onder veel meer Richard Linklaters before sunset, George Clooney’s good night, and good luck. en Paul Haggis’ in the valley of elah uit. Zijn meeste recente film is Michael Hanekes Amerikaanse remake van funny games. Picturehouse was pas sinds dit voorjaar eigendom van Warner Bros, omdat het bij de inboedel hoorde van het door Warner overgenomen New Line Cinema. Het bracht onder meer pan’s labyrinth van Guillermo del Toro en Robert Altmans a companion piece uit. Met de sluiting zet Warner een punt achter de halfhartige poging om naast kassakrakers over Harry Potter ook arthousefilms te produceren en distribueren. Het concern heeft nooit begrepen dat arthousefilms op een andere manier aan een publiek moeten worden geholpen dan blockbusters. In de woorden van Warners president Alan Horn: "Marketing is marketing is marketing." Door zijn gebrek aan inzicht in de arthousemarkt deden veel titels het slechter dan verwacht. Ontevreden aandeelhouders deden de rest. Inmiddels heeft Horn nieuwe zorgen: speed racer van de broers Wachowski is een catastrofale flop. Haalt Horn de volgende Potter-film in 2010 nog?

pan’s labyrinth

Toch nog
Directeur Henk Camping van filmtheater ’t Hoogt in Utrecht probeert al jaren steun te krijgen voor een nieuw filmtheater (artplex) in Utrecht. Na de realisering van Jos Stellings Louis Hartlooper Complex leek de droom vervlogen, maar misschien komt het er toch nog van. Campings Artplex moet onderdeel gaan uitmaken van een nieuw te bouwen complex, dat naast een filmtheater huisvesting biedt aan de bibliotheek, het Utrechts Centrum voor de Kunsten en 120 appartementen. Hoe het complex eruit gaat zien, wordt eind juni bepaald als wordt gekozen uit zeven geselecteerde ontwerpen. Filmliefhebbers moeten nog ruim vier jaar geduld hebben: eind 2012 moeten de deuren opengaan.

Nederlandse waar
Op internationale festivals breken Nederlandse films geen potten, maar in eigen land doen ze het uitstekend. Vorig jaar haalde de Nederlandse film een marktaandeel van 13,5%. alles is liefde, waar is het paard van sinterklaas?, timboektoe en moordwijven trokken veel publiek. In het nieuwe jaar vielen de bezoekcijfers van tbs en alibi enigszins tegen, maar doen dunya & desi en zomerhitte het verrassend goed. Incidenten of is de Nederlandse film over zijn imagoprobleem heen? Het Filmfonds meent het laatste. Directeur Toine Berbers ziet in het jaarverslag een ‘opmars over een breed front’. "Het publiek lijkt toch steeds meer warm te lopen voor het Nederlands product. Waren het vroeger vooral families, nu komen ook tieners en volwassenen op de Nederlandse film af."

dunya en desi