Buiten beeld #9: haar & make-up

Wie werken er achter de schermen naast regisseurs en acteurs? Wie schrijft het script, wie zorgt voor aankleding, het geluid, de dieren, cast en de inwendige mens op de set? De Filmkrant belicht in deze ‘achter de schermen’-serie steeds een ander vakgebied. Deze maand: haar & make-up op de set van Marokkaanse bruiloft.

“Zo, ze is er weer”, constateert actrice Pip Pellens, terwijl ze zichzelf toeknikt in de spiegel. Key make-up artist Blanche Claudette heeft Pellens zojuist omgetoverd tot haar kleurrijke personage Tamara, compleet met nepnagels en een feestelijk kapsel. Ze is niet de enige die onder handen genomen wordt deze zomerdag. Een flinke cast en crew zijn neergestreken bij een trouwzaalverhuurder op een industrieterrein in Amsterdam. Vandaag draait regisseur Johan Nijenhuis productioneel intensieve scènes van zijn romantische komedie Marokkaanse bruiloft, waarin advocate Yasmin (gespeeld door nieuwkomer Soumaya Ahouaoui) worstelt met haar carrièredrift aan de ene, en klassieke trouwverwachtingen van haar familie aan de andere kant.

Toen Blanche Claudette rond 1999 bij het make-up departement begon, was het wereldje klein: je kende iedereen en het tempo lag lager. Ze herinnert zich hoe ze op de set stond van Nynke (2001, Pieter Verhoeff), met oudgediende in het vak, Winnie Gallis (o.a. Gooische vrouwen, Zwartboek). Hoe Gallis de tijd nam om alles van dichtbij en veraf te inspecteren en hoeveel aandacht er was voor pruikwerk. Films in het genre van Marokkaanse bruiloft vragen, net als romantische komedies als Verliefd op Ibiza en Toscaanse bruiloft, een bepaalde snelheid en efficiëntie. Claudette, die veelvuldig met hem werkte, volgde in de loop der tijd opleidingen bij Studio Bessels (vakopleiding voor grimeurs, visagisten en make-up artists), de op mode gerichte House of Orange Make-up School en de Mogeen Haarschool. Ze is dus van alle markten thuis, net als de handvol collega’s die ze vandaag meebracht. Op de schaal van een Nederlandse set is het noodzakelijk zowel haar als make-up in de vingers te hebben.

Boven de zaal waarin een feestscène zal worden opgenomen, zijn de departementen kostuum en make-up te vinden. Het lawaai tussen plavuizen en kale hoge muren is kakofonisch: er wordt tegen elkaar en in portofoons gepraat en diverse föhns blazen op volle toeren. Dit is dag 10 van 28 geplande draaidagen in Nederland, gevolgd door nog 2 draaidagen in Marokko. Vandaag staat scène 24 op het programma: een hennafeest voor vrouwen. Om de authenticiteit te waarborgen zijn er op deze set ook make-upspecialisten ingeroepen die doorgaans voor echte Marokkaanse bruiloften ingehuurd worden. Ook wordt er later vandaag een henna tattoo-artist verwacht. Omdat er vrijwel nooit chronologisch opgenomen wordt – nu dus ook niet – wordt er na een hennascène met feestelijke make-up ook een scène met minder make-up opgenomen. Daar komt de trukendoos: met pleisterspray kunnen hennakunstwerken die normaal gesproken weken blijven zitten, makkelijk worden verwijderd. Hetzelfde geldt voor full on feestmake-up.

Grofweg ontwierp Claudette voor deze productie bovenop de zogenaamde basislook drie algemene looks: de werklook, een vrijetijdslook en de feestelijke. Zo kan een feestmake-up snel teruggebracht worden naar de basislook, om daarna te worden opgebouwd naar pakweg een werklook. Overal in de buurt van de zes aanwezige make-upstations liggen schematische portretten plus omschrijving van de basismake-up van de belangrijkste personages. Cruciaal voor snelheid en continuïteit.

Het is warm en benauwd. Diverse acteurs en figuranten zwoegen in beeldige tachita’s, traditionele Marokkaanse feestgewaden met dubbele stoflagen. Het make-upteam houdt eventueel vervagende concealer of uitlopende lippenstift nauwlettend in de gaten. Ondertussen ondergaat Pellens last minute een kostuumwissel. Die past gelukkig bij de make-up die er tegen die tijd al helemaal op zit. Dat is wel eens anders. Claudette: “We moeten qua make-up altijd kunnen meebewegen.”

Make-up mag dan dienend zijn, het is wel degelijk een essentieel onderdeel van de opbouw van een personage. Daarom wordt een key make-up artist, eindverantwoordelijk voor het make-up departement, als het scenario klaar is meteen bij de productie betrokken. Claudette leest welke personages er in voorkomen, welke make-up-looks deze nodig hebben en hoeveel vakmensen ze daarvoor mee moet nemen. Zodra de cast tekent, kijkt ze welke acteurs geknipt of gekleurd moeten worden voor de rol en of diegene dat wil, en kan; soms hebben acteurs twee klussen tegelijk en moeten beide producties rekening met elkaar houden. Claudette maakt daarna haar definitieve plan en legt dat voor aan de makers, in dit geval Nijenhuis en medebedenkster en regieassistent Mina El Hannaoui. Tijdens de zogenaamde breakdown, een productionele uitwerking van het filmscenario, is er een doorpas van de kostuumafdeling en worden daarnaast alle make-upvariaties vóór opname getest.

Tussen tafels bomvol kwasten, primers, poeders, kammen en föhns liggen doorzichtige toilettassen met nóg meer make-up, zoals lipstick en mascara. Deze zijn speciaal samengesteld per actrice. Het is hygiënisch en handig, omdat ieders vooraf samengestelde kleuren direct voor het grijpen liggen. Altijd in de buurt ligt een IPad met daarop een ‘smoelenboek’ van alle acteurs: portretten van de cast in hun verschillende looks. Daaraan gekoppeld hangen beelden van al opgenomen scènes. In een paar swipes is zo voor iedereen terug te halen hoe bijvoorbeeld de ‘ID 4 van Tamara’ eruit hoort te zien.

Claudette en collega’s werken volgens een min of meer vaste verdeling: steeds dezelfde actrices worden door dezelfde visagist opgemaakt. Zij houden op de set vervolgens hun ‘eigen’ make-up in de gaten. Zo weet iedereen wie waar verantwoordelijk voor is, maar ook simpelweg waar iedereen in de chaos ís.

Daarnaast is de make-upstoel een bijzondere vertrouwensplek, waar de acteur letterlijk ‘naakt’, zonder make-up arriveert. Gemiddeld duurt het proces een tot anderhalf uur, waarbij Claudette, naar eigen zeggen, een dynamiek met iedere acteur ontwikkelt. De een spreekt graag over privézaken, anderen vinden het prettig om alvast in character te komen. Zoals Nora El Koussour (Layla M) vandaag, die een tomboy speelt en met Claudette alvast wat afgrapt. Het kan ook intiem zijn. Zo stond Claudette voor Onze jongens in Miami (2020) een vrijwel naakte, slechts met tape beplakte Jim Bakkum en zijn tegenspeler Eva van de Wijdeven op te maken. Zo’n absurde situatie wordt in deze setting opeens de normaalste zaak van de wereld.

Als de kleed- en make-upruimte zoetjesaan leegloopt richting set, gespt Claudette een heupbuidel om met daarin benodigde kwasten, tissues en make-up om haar acteurs eventueel bij te werken. Op de set kan de temperatuur anders zijn en je wilt direct alles bij de hand hebben om de voortgang van het filmproces niet te stagneren. Snel checkt ze of er met één of twee camera’s gewerkt wordt. En: zijn de shots wijd, medium of close? In dat laatste geval kijkt ze naar de details, bij een wijder shot kijkt ze daarnaast naar het overzicht, compleet met figuranten. Vlak voor de opnames maakt ze nog snel foto’s van de personages in vol ornaat voor het ‘smoelenboek’ en dan is het de beurt aan de regie.

Marokkaanse bruiloft is in 2022 te zien in de bioscoop.