Boeken: She Found it at the Movies

In de wereld van film gaat het vaker over het verlangen naar vrouwen dan over het vrouwelijk verlangen. De door Christina Newland samengestelde essaybundel She Found it at the Movies brengt daar verandering in.

In 1965 publiceerde de bekende filmcriticus Pauline Kael een verzameling recensies onder de titel I Lost it at the Movies. Vijfenvijftig jaar later brengt Christina Newland daar een ode aan met She Found it at the Movies. In deze verzameling essays vraagt ze vrouwelijke en non-binaire filmprofessionals te beschrijven wat ze zien en voelen als ze naar het witte doek kijken.

In haar inleiding schetst Newland de positie van vrouwen in de filmindustrie: de vrouwelijke personages in films zijn vooral aanwezig voor het kijkplezier van de (impliciet mannelijke) kijker; actrices zijn vaak slachtoffer van een misogyne cultuur die hen een vroegtijdige vervaldatum oplegt. Zowel aan het regie- als filmkritiekfront zijn vrouwen ondervertegenwoordigd. Zulke omstandigheden maken het voor vrouwen niet makkelijker om over hun verlangen te kunnen schrijven. Dat terwijl het via fictie juist makkelijker zou moeten zijn om te praten over een moeilijk bespreekbare realiteit.

Herkenbaar
She Found it at the Movies is een schatkamer aan verschillende invalshoeken rondom dit thema. Sommige essays zijn persoonlijk en herkenbaar, zoals die van queer schrijver en performer Anne Rodeman. In The Sound of Music is the hottest film I’ve ever seen beschrijft ze hoe ze haar eigen gevoelens voor het eerst ontwaarde door ze op een film te kunnen projecteren. Ook het door Izzy Alcot geschreven I didn’t want to be Lauren Bacall, I wanted her is een inzichtelijke tekst over hoe de afwezigheid van lesbische representatie in films de erkenning van haar eigen seksualiteit jarenlang remde, en tegelijk de constructie van haar feminiene persona faciliteerde.

Schrijver, lector en filmprogrammeur Eloise Ross waarschuwt in What does it mean to desire an onscreen abuser voor de gevaren van het internaliseren van bepaalde, vaak in films verbeelde en daardoor onterecht genormaliseerde, situaties en personages. Het met humor geschreven, kwetsbare en oprechte onderzoek naar het eigen verlangen van filmjournalist Sophie Monks Kaufman verdient ook een eervolle vermelding. Opvallend is verder dat Magic Mike van Steven Soderbergh in een aantal essays terugkomt.

Dat het boek zo inclusief is – alle auteurs zijn vrouw, maar dat zegt niets over hun afkomst, gender of seksuele voorkeur – draagt bij aan de veelzijdigheid van She Found it at the Movies. Zo schrijft Corrina Antrobus, filmjournalist, presentator en oprichter van feministisch filmfestival Bechdel Test Fest, in Black women do enjoy sex dat sommige beelden ons verkeerde ideeën kunnen geven, in dit geval over het lichaam van zwarte vrouwen en aan wie dat toebehoort. Het goede nieuws is dat met de juiste films, beelden en verhalen zulke schadelijke lessen ook weer ongedaan kunnen worden gemaakt. In het ongelofelijk openhartige en oprechte Dry beschrijft filmcriticus Willow Maclay hoe het is om intersex te zijn en jezelf nooit op het scherm terug te zien. Daarom schrijft ze over de ingenieuze manieren waarop een kijker zoals zij zich beelden alsnog eigen kan maken.

Kanarie in een kolenmijn
Een aantal essays richt zich meer op het onderzoeken van een cultureel fenomeen. Beautiful boys van producent en schrijver Catherine Bray is een sterke en heldere analyse van de positie van mannelijke sekssymbolen en hoe de verschuiving hiervan in de laatste jaren empowering is geweest voor zowel vrouwen als mannen. She Found it at the Movies culmineert in Sheila o’Malley’s Teenage girls know something we don’t. Met scherpe pen beschrijft de filmcriticus het onderschatte fenomeen van de jonge vrouwelijke fan. Meestal wordt deze groep weggezet als hysterisch gillende menigte, terwijl we ze eigenlijk zouden moeten zien voor wat ze zijn: de kanarie in de kolenmijn van de cultuur. Hun gil is volgens o’Malley niet zomaar een geluid, dat zij vergelijkt met het geluid van een fluitketel die op ontploffen staat, maar een eruptie van opbouwende gevoelens die ons wijzen op wat het volgende belangrijke culturele fenomeen gaat worden.

Dit essay alleen al maakt duidelijk waarom She Found it at the Movies zo nodig is: vrouwelijk verlangen wordt nog altijd behandeld als iets inherent verdachts, terwijl het belangrijk is. Om o’Malley te citeren: ‘Slimme critici letten op het geluid van fluitketels die op ontploffen staan.’

She Found it at the Movies, samengesteld door Christina Newland | 2020, Red Press Ltd. | 224 pagina’s | € 17,99