Workers

Workers is slow cinema van het beste soort: cerebraal én emotioneel, serieus onder een laag ironie, met een maatschappelijk engagement dat nergens belerend wordt.

Workers opent met een shot dat veel van de film in zich draagt. Een blik op zee verandert beetje bij beetje van betekenis wanneer de camera langzaam naar rechts draait en een rij gigantische stalen pilaren in beeld komt — het uiteinde van de fysieke afscheiding op de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten, zal blijken. Tussen de pijlers door zien we een jong stel met elkaar praten, een kindje aan de voeten van de vrouw. Wanneer de camera nog iets verder draait, zien we een oudere heer toekijken.
Veel van de elementen die in Jose Luis Valle’s opmerkelijke speelfilmdebuut van belang zullen worden, zijn hier al terug te vinden: grenzen, gebroken gezinnen, jeugd en ouderdom. Maar vooral stilistisch zet Valle met dit minutenlang aangehouden shot de toon. Workers is slow cinema, veelal strak gekadreerd met een rigide formalisme. Ieder shot een schilderij.
De twee parallelle plotlijnen draaien om twee goedkope arbeidskrachten, die aan het begin van de film denken aan het einde van hun werkzame leven te staan. Ten eerste die oudere man die we op het strand vinden, zestiger Rafael, die na dertig jaar dienstverband bij een lampenfabriek van Philips met pensioen zou moeten mogen, maar door zijn manager via mazen in de administratie aan het werk gehouden wordt. Ten tweede Lidia, die bij het overlijden van de steenrijke vrouw bij wie zij al decennia als dienstmeid werkt te horen krijgt dat het personeel de erfenis zal krijgen, maar pas nadat de vertroetelde hond Princess een natuurlijke dood is gestorven. Uit kleine details — een zinnetje hier, een rekwisiet in de achtergrond daar — wordt langzaam maar zeker duidelijk hoe de twee verhalen samenhangen.
Workers is een film om bij op te letten: Valle vertelt wat er toe doet in die kleine details, niet aan het oppervlak, en met een grote dosis scherpe ironie. Zijn lange shots nodigen uit om die details op te nemen. Maar ze doen nog iets: ze maken het langzame, schijnbaar zinloze verstrijken van de tijd in deze levens die elke dag hetzelfde zijn invoelbaar. Even knipperen met je ogen, en er kunnen ineens jaren verstreken zijn — en ook die tijdsprongen zijn alleen uit context te achterhalen. Valle schildert met tijd.

Joost Broeren