Wakefield

Zo kun je je midlifecrisis ook oplossen: Howard Wakefield laat zijn advocatenkantoor en getrouwde leven achter door zich terug te trekken op de zolder boven zijn garage.

Wat als je zomaar uit je leven kon stappen? ‘Dat is een dwaasheid,’ schreef de Amerikaanse auteur Nathaniel Hawthorne in 1835 in zijn korte verhaal Wakefield, ‘die geen van ons zou begaan, maar waarvan we ons goed kunnen voorstellen dat een ander het doet.’ Het verhaal beschrijft hoe de titelfiguur, een Londenaar van goede komaf, op een middag de deur achter zich dichttrekt en vanuit een huurhuis om de hoek van zijn oude woning jarenlang gadeslaat hoe zijn oude leven zonder hem voortgaat.
Onder dezelfde titel publiceerde E.L. Doctorow in 2008 een eigentijdse versie van dat verhaal, die nu is verfilmd door Robin Swicord. Howard Wakefield (Bryan Cranston) is advocaat in Manhattan en woont met zijn jongere vrouw Diana (Jennifer Garner) en hun tweelingdochters in een riant huis in de buitenwijken. Tot hij op een dag door een reeks toevalligheden een nacht op de zolder van de losstaande garage naast het huis slaapt, en schijnbaar impulsief besluit om daar te blijven. Van achter het sierlijk ronde raam observeert hij maandenlang hoe bescheiden de leegte is die hij achterlaat in de levens van zijn vrouw en kinderen.
Na het lezen van Thomas Elsaessers introductie op de ‘cinema van abjectie’ elders in dit nummer, biedt Wakefield een interessante casestudy: wat gebeurt er als je dat idee van abjecte personages naar Hollywood haalt? Howard Wakefield zet immers doelbewust dezelfde stap als de Europese personages die Elsaesser op een rij zet: hij verruilt zijn middenklasse bestaan voor een leven in de marge, buiten het systeem van de westerse consumptiemaatschappij.
Maar waar Howard als personage nar het abjecte beweegt, gaat regisseur/scenarist Robin Swicord de andere kant op. De abjecte personages van Elsaesser staan geen sympathie of empathie toe. De narcistische Howard, jaloerse echtgenoot en afwezige vader, is geen sympathieke man. Maar Swicord werkt hard om desondanks de empathie van de kijker voor het personage te winnen. Door de iets te zoete pianomuziek. Door de gekunstelde crisismomenten, sterker aangezet en zoetsappiger opgelost dan in Doctorows verhaal. En vooral door de voice-over waarin Howard zijn visie op de wereld laat horen, als context bij de one-man-show die Cranston in beeld geeft. Die voice-over zit overigens vol zinnen die direct aan Doctorow zijn ontleend en de film een nuffig literaire ondertoon geven.
Het plaatst Wakefield in een vreemd schemergebied. Enerzijds worden — zeker voor Hollywoodbegrippen — bewonderenswaardig complexe ideeën en morele vraagstukken aangepakt. Anderzijds worden de uiterste consequenties daarvan geschuwd, ten faveure van het toch weer omarmen van de consumptiemaatschappij.

Joost Broeren-Huitenga