VITAL

Vital is een teder drama over een man die geen afscheid kan nemen van zijn overleden vriendin. Met veel lijken, maar ook met een warm kloppend hart.

De opening is vintage Tsukamoto. Beelden van vier dampende schoorsteenpijpen schuiven woest over en door elkaar heen, begeleidt door industrieel gebeuk op de geluidsband. Zo werkt de compromisloze Japanse beeldenslager Shinya Tsukamoto, die film te lijf gaat als een smid zijn staal. Tsukamoto is meester van de body horror en maker van klassiekers als Tetsuo en Tokyo fist, oerexplosies van woest (camera)geweld. Maar de opening van Vital bedriegt: dit is namelijk zijn meest ingetogen, ja zelfs tedere film tot nu toe. Maar schrik niet Tsukamoto-fans, want de nieuwe, gevoelige Tsukamoto is er óók een om van te houden!
Vital is een film over de dood, en de onmogelijkheid om afscheid te nemen van zij die zijn overleden. Hiroshi (een prachtig droevige Tadanobu Asano) wordt na een auto-ongeluk wakker zonder geheugen — en zonder vriendin. Gemummificeerd door zijn dubbele verlies, kan hij niets anders dan voor zich uit staren. Alleen de boeken van zijn medicijnenstudie weten hem te boeien, en als hij met zijn opleiding begint ontpopt hij zich al snel tot een voorbeeldige leerling. De zonderlinge Ikumi, een nog slimmere medeleerling, valt als een blok voor de even merkwaardige, zwijgzame Hiroshi. Als de studenten beginnen aan het snijpracticum, keren zijn eerste herinneringsflarden terug. Misschien zijn het ook wel dromen, of wensen. Hiroshi ziet zijn overleden vriendin dansend op het strand, of liggend in het gras. Wij zien een opvallende tatoeage op haar arm, die verdacht veel lijkt op die van het vrouwenlichaam dat hij tijdens de anatomieles ontleedt.

Bloedeloos
Kern van Vital is het morbide snijpracticum, maar Tsukamoto maakt er geen bloedige body-horror van. Want de binnenkant van het lichaam dat Hisoshi met zoveel toewijding openlegt, is bloedeloos. Het is volledig opgedroogd, en ziet er even fijn getekend en abstract uit als de esthetische potloodschetsen die Hiroshi er van maakt. Zijn obsessieve studie van het lijk is geen necrofiele gekte, maar een hartverscheurende zoektocht naar iemand die er niet meer is. Want het enige dat overledenen ons achterlaten, de herinneringen aan wie ze waren, dat heeft de door geheugenverlies getroffen Hiroshi niet meer. Wat hij nog wel heeft is haar lichaam, dus wil hij het zo goed mogelijk leren kennen.
Het morbide Vital heeft een warm kloppend hart: de prachtige hoofdrol van Tadanobu Asano als de zwijgzame, door stil verdriet verteerde Hiroshi. Een kruising tussen Johnny Depp en Toshiro Mifune wordt hij wel genoemd, deze ongekroonde koning van de onafhankelijke Japanse film, die in de afgelopen tien jaar in zo’n veertig films speelde. Met Vital voegen zowel Asano als Tsukamoto een nieuw hoogtepunt toe aan hun imposante oeuvre. Ook al slaat Tsukamoto deels een andere weg in (ook zichtbaar in het camerawerk, normaal hard en hoekig, nu strak en warm), hij doet geen concessies. Vital is even ongemakkelijk als zijn eerdere werk. Alleen voel je de pijn nu niet in je buik maar in je hart.

Rik Herder