Until the Birds Return

In drie verhalen schetst debutant Karim Moussaoui een innemend, waarachtig beeld van het moderne Algerije, dat de erfenis van het verleden nog niet achter zich heeft gelaten.

Een gescheiden projectontwikkelaar, twee voormalige geliefden en een arts zijn de hoofdpersonen van drie losse verhalen die in Until the Birds Return (En attendant les hirondelles) steeds heel even contact met elkaar maken, als sporters in een estafette. Het hadden er ook vier kunnen zijn, of oneindig veel meer, zo maakt regisseur Karim Moussaoui duidelijk door aan het einde van de laatste episode de camera te laten aanhaken bij een bijfiguur — zoals hij uit de periferie van elk verhaal steeds zijn hoofdpersoon oppikt voor het volgende. Zoveel mensen, zoveel verhalen, lijkt hij hiermee te willen zeggen. Ieder deel wordt langzaam opgebouwd met veel aandacht voor de setting. Moussaoui geeft ons de tijd om rustig rond te dwalen in de interieurs en de exterieurs, waardoor we ons vanzelf een voorstelling gaan maken van de levens die zich op deze plekken afspelen.
De plotlijnen die zich daarbinnen ontvouwen blijven minimalistische schetsen, die nog voor ze zijn afgerond alweer worden verlaten voor het volgende verhaal. In een ervan wordt een projectontwikkelaar geconfronteerd met zijn eigen bangigheid, die misschien wel meer van zijn levenskeuzes heeft bepaald dan hij zelf wil toegeven. In het andere broeit er van alles tussen een aanstaande bruid en een oude geliefde die haar en haar familie naar de provincie rijdt waar zij zal trouwen. De kracht zit ‘m in de losse eindjes aan deze geschiedenissen, die het voorstellingsvermogen prikkelen en suggereren dat buiten de filmwerkelijkheid deze verhalen en personages nog steeds bestaan.
Alleen het laatste deel, waarin een arts herinnerd wordt aan een donkere episode uit zijn verleden, pakt minder goed uit; misschien omdat de gewelddadige geschiedenis van de recente burgeroorlog een te groot thema is voor de terloopse benadering die in de eerste twee delen juist wél werkt. Toch levert die oorlog de onmisbare achtergrond voor de schets die Moussaoui geeft van het hedendaagse Algerije. Vijftien jaar nadat het ‘zwarte decennium’ van de burgeroorlog werd afgesloten, toont Until the Birds Return een samenleving die zich voorzichtig begint te realiseren dat de oude overlevingsstrategieën van ontkenning, afzijdigheid en conformisme uiteindelijk vooral stilstand opleveren. Dit ambitieuze speelfilmdebuut maakt die stilstand zichtbaar, maar ook wat daaronder smeult.

Sasja Koetsier