Three Identical Strangers
Menselijke proefkonijnen
Deze documentaire over de hereniging van een drieling werd op het filmfestival van Sundance bekroond met de Special Jury Award. Beleef mee hoe een curieuze anekdote verandert in een aanklacht.
In het begin van de jaren tachtig was de identieke drieling Bobby, Eddy en David in Amerika een mediasensatie. Niet alleen omdat het olijke drietal het zo goed deed op televisie, maar ook vanwege het ongewone verhaal erachter. Kort na hun geboorte gescheiden en ondergebracht bij drie adoptiegezinnen, wisten ze negentien jaar lang niet van elkaars bestaan. Tot een stom toeval hen herenigde. Waarna dit feelgoodverhaal alsnog een onverwacht donkere kant kreeg. Het drietal kwam erachter dat ze gemanipuleerd waren op een manier die je hoogst immoreel mag noemen.
In Three Identical Strangers blikken Bobby en David (inmiddels 56) en andere betrokkenen op de zaak terug. De slogan waarmee de documentaire wordt aangeprezen – het meest verbazingwekkende, ongelooflijke, opmerkelijke waargebeurde verhaal ooit verteld – doet een sensatiebeluste aanpak vrezen. Gelukkig pakt de Britse filmmaker Tim Wardle deze onthutsende geschiedenis serieus en integer aan.
Knap ook dat Wardle erin geslaagd is om deze voor een groot deel uit talking heads bestaande film toch een meeslepend karakter te geven. Dat merk je direct al bij het eerste beeld, een sober vormgegeven close-up van Bobby, die zich rechtstreeks tot de kijker richt. Op een uitgesproken levendige manier herinnert hij zich hoe hij in verwarring raakte toen hij op de eerste dag op een nieuwe school werd aangezien voor zijn broer. Die hij namelijk niet kende.
Bobby, en later ook David, blijkt een geboren verteller die met een grote rijkdom aan treffende details de gebeurtenissen van toen laat herleven. Een en ander wordt niet alleen versterkt door foto’s en home-movies, maar ook door nagespeelde reconstructies die af en toe opdoemen als herinneringsflarden. Aardig detail is het feit dat de latere vriendinnen van de jongens wel degelijk verschillen zagen. Dat identieke is vooral voor wie oppervlakkig kijkt.
Stap voor stap volgt Wardle de ontrafeling van de steeds breder uitwaaierende affaire en laat hij alles zien door de ogen van de direct betrokkenen. We beleven mee hoe dit aanvankelijk met optimistische rockmuziek ondersteunde tijdsbeeld van de jaren tachtig verandert in een tragedie. We voelen de verontwaardiging en zien hoe een diep menselijke vraag – hoe worden we wie we zijn? – leidde tot een kwalijk experiment.
Een belangrijke rol is weggelegd voor Lawrence Wright, de journalist die besloot deze zaak uit te spitten. Veel vragen zijn tot nu toe noodgedwongen onbeantwoord gebleven. De film zelf legt de nadruk op de ingrijpende gevolgen die dit zonder medeweten van de betrokkenen opgezette project had voor de drieling zelf. Nog altijd zie je het ongeloof in de ogen van Bobby en David.
