The Bleeding Edge

Documentairemaker Kirby Dick bracht in zijn carrière al veel schandalen aan het licht. In het verbijsterende The Bleeding Edge toont hij de misstanden bij hebzuchtige producenten van medische instrumenten, wiens uiterst winstgevende producten kunnen leiden tot ernstige complicaties.

In de openingsscène van Kirby Dicks The Bleeding Edge heerst er aan algehele sfeer van verwondering op een Amerikaanse bijeenkomst voor medische technologie. De dag wordt opgeluisterd met een daadkrachtige speech waarin de spreker ‘de pioniers’ in de zaal vertelt dat ‘innovatie ontketend moet worden om levens te redden en te verbeteren’. Vervolgens wordt er een rooskleurig toekomstbeeld geschetst: vanaf 2050 kunnen we minuscule laboratoria in onze lichamen laten inbrengen, met 3D-printers organen printen en via kunstmatige intelligentie hartaanvallen voorspellen. Deze euforie maakt al snel plaats voor onmacht, wanneer Dick een groep vrouwen aan het woord laat wier leven prompt een andere wending heeft genomen nadat ze opteerden voor zo’n innovatief product: de sterilisatiemethode Essure.

Na een korte ingreep werden ze geconfronteerd met ernstige complicaties: van chronische hoofdpijn tot vaginale bloedexplosies. Via Facebook delen ze hun belevenissen. Sommige patiënten hebben meerdere operaties nodig; anderen worden ondanks de sterilisatie zwanger en verliezen hun kind bij de geboorte. In The Bleeding Edge passeert eveneens een stalen heupprothese de revue, waarvan een van de complicaties kobaltvergiftiging is: patiënten worden hierdoor verkeerd gediagnosticeerd met dementie en de ziekte van Parkinson. En dan is er nog een ziekenhuisrobot genaamd Da Vinci, die tijdens operaties wordt bediend door chirurgen zonder enige training. Langzaam bekruipt je het gevoel in een sciencefiction nachtmerrie te zijn beland.

De vraag rijst natuurlijk hoe het mogelijk is dat ondeugdelijke producten en behandelmethoden zomaar de Amerikaanse markt op mogen. Uit de historische context die in de documentaire wordt geschetst, onder meer aan de hand van een cynisch archieffilmpje waarin wordt gesproken over ‘frauduleuze apparaten’, blijkt dat de grote spelers in de wereld van medische technologie bijkans vrij spel hebben. De Amerikaanse zorgwaakhond de FDA (Food and Drug Administration) legt ze geen strobreed in de weg. Met scepsis voor innovatie tot gevolg, want het woord innovatie krijgt gaandeweg een akelige connotatie.

Nieuwe technologie wordt door de industrie gepresenteerd als beter. Beter is nieuw. Innovatie is nieuw, dus beter. Dat nieuwe methodes als Essure amper worden getest, lijkt er niet toe te doen, evenals het feit dat managers van de FDA na hun werk daar massaal terechtkomen bij juist de bedrijven die ze voorheen controleerden. Zo loodst Dick de kijker vakkundig langs de uitwassen van de medische wereld, met het devies: innovatie is niet per se zaligmakend.