The Bibi Files

Uit gelekte politieverhoren stelt Alexis Bloom in The Bibi Files een onthutsend portret samen van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu.

Hoe clichématig kan corruptie zijn? In het politieonderzoek naar Benjamin Netanyahu gaat het opmerkelijk vaak over doosjes sigaren en flessen champagne. De Israëlische premier wordt ervan verdacht douceurtjes, waarvan het opgetelde bedrag al snel in de honderdduizenden euro’s loopt, te hebben ontvangen in ruil voor gunsten aan bevriende zakenlui. Sigaren en champagne: met alles wat er in Israël gaande is, zijn de misdrijven waar Netanyahu van verdacht wordt van een vervreemdende platheid.

Maar The Bibi Files gaat geenszins over banaliteiten. Documentairemaker Alexis Bloom maakte een onthutsend portret van de man die Israël af en aan al zeventien jaar leidt. De kale feiten die in de film voorbijkomen, zullen de gemiddelde krantenlezer bekend zijn: al sinds 2016 loopt er onderzoek naar Netanyahu wegens machtsmisbruik. Netanyahu ontkent en spreekt van een heksenjacht door links. Ondertussen woedt er een vernietigende oorlog in Gaza, waarbij het vermoeden bestaat dat ‘Bibi’ er persoonlijk belang bij heeft deze voort te laten duren om aan de macht te blijven en gevangenisstraf te ontlopen.

Wat The Bibi Files – verboden in Israël – onthutsend maakt, is de blik die hij achter de schermen werpt. Een blik op de naakte macht. De documentaire put ruim uit gelekte politieverhoren. Verhoren van Netanyahu, van zijn vrouw Sara (die iets te nadrukkelijk als een soort Lady Macbeth ingekaderd wordt), van zoon Yair en van zakenmagnaten en oud-medewerkers. Daaruit doemt het beeld op van Netanyahu als zonnekoning die vecht voor zijn politieke overleven.

Toch is The Bibi Files minder voyeuristisch dan je wellicht zou verwachten. Dat komt vooral door Netanyahu zelf. De Israëlische premier lijkt zich immer bewust van de politiecamera’s die op hem gericht zijn en voert een fascinerende performance op. Het ene moment maakt hij theatraal en vol overgave getuigen in zijn zaak voor leugenaars uit. Het andere moment beroept hij zich op een gebrekkig geheugen. Maar bovenal lijkt Netanyahu de indruk te willen wekken dat hij wel wat beters te doen heeft dan vragen over bubbelwijn beantwoorden.

Daarmee is The Bibi Files ook een documentaire over beeldvorming. Over een premier die met zijn lage stem en perfecte beheersing van het Engels (te) makkelijk vertrouwen wekte in het buitenland. Die mocht spreken voor het Amerikaanse Congres en dat politieke kapitaal weer kon benutten in eigen land.

Wat vorm betreft had er wellicht een radicalere film in The Bibi Files gezeten. Bloom versnijdt de politieverhoren veelvuldig met talking heads en archiefmateriaal. Het levert een strakke journalistieke reconstructie op, maar het maakt benieuwd of Bloom nog verder tot de essentie van Netanyahu en zijn clan door had kunnen dringen door niemand anders in beeld te brengen.