That Sugar Film

Ben je als consument verantwoordelijk voor misstanden aan de andere kant van de wereld? Diverse documentaires onderzoeken het nieuwe eten, en That Sugar Film klaagt de suikerindustrie aan.

Door Mariska Graveland

Als je met je boodschappenkarretje door de winkel rijdt, ben je niet alleen in je basisbehoeftes aan het voorzien, maar navigeer je ook kriskras langs de wereldproblemen: in het schap met chocolade wordt je geconfronteerd met slavernij, bij de vruchtensappen doemt de obesitasepidemie onder kinderen op, bij de ontbijtgranen besef je dat de biodiversiteit aan het afnemen is.
Dit is de redenering: de koper bepaalt of de misstanden blijven bestaan of niet, omdat de markt zich aan de consument zal aanpassen. De koper is daardoor medeschuldig aan wantoestanden. Maar de consument wordt zo een complex aangepraat, schrijft Wouter Mensink in zijn boek Kun je een betere wereld kopen? Klaus Werner-Lobo, auteur van het Zwartboek wereldmerken, draagt een oplossing aan: de consument moet zich verenigen en organisaties oprichten. Zodat je er niet alleen voor komt te staan als je aangewakkerde kooplust weer eens de kop opsteekt. Ook hier word je geacht actie te ondernemen.
Maar waarschijnlijk is de consument eerder een speelbal van de markt dan een soeverein individu dat vanzelf de juiste keuzes maakt. Dat laat That Sugar Film zien. In deze Australische documentaire krijgt de suikerindustrie ervan langs. De documentairemaker eet als experiment drie weken lang veertig theelepels suiker per dag (het gemiddelde in Australië) door zogenaamd gezond voedsel te eten zoals vruchtenyoghurt, ontbijtgranen en smoothies. Veel mensen denken dat ze een goede keuze maken door dit soort bewerkt voedsel te eten, maar na drie weken is de maker 3½ kilo aangekomen en heeft hij al leververvetting. Hij heeft stemmingswisselingen, is manisch maar niet gelukkig. Dat komt door wat de fabrikanten van zoetigheden het bliss point noemen: de ‘perfecte zoetbeleving’, die ze als hun heilige graal beschouwen. Maar de beloning is maar van korte duur.
In That Sugar Film wordt duidelijk gesteld dat de voedselgiganten vinden dat consumenten zelf verantwoordelijk zijn voor hun keuzes. Je bent al snel lui of gulzig als je dik bent, en een mislukkeling als je ergens aan verslaafd bent. Maar misschien komt het wel door de bedrijven dat we te dik worden, oppert de documentairemaker. De pas ingevoerde sugar tax in Engeland bewijst dat de schuld inmiddels niet alleen bij de consument wordt gelegd maar dat de oplossingen toch echt ook van hogerhand moet komen, hoe moeilijk dat voor liberalen ook te verteren is: overheden, collectieven en bedrijven zelf moeten zorgen dat bepaalde producten niet gestimuleerd maar geboycot worden, zodat het kopen van een ontbijtje ons niet meer in gewetensnood brengt.