TECHNOCALYPS

Een slimme post-humaan is op zijn toekomst voorbereid

  • Datum 07-02-2011
  • Auteur
  • Gerelateerde Films TECHNOCALYPS
  • Regie
    Frank Theys
    Te zien vanaf
    01-01-2006
    Land
    België
  • Deel dit artikel

De toekomst ziet er zonnig uit: eeuwig leven via cryonetics en het aftappen van menselijke intelligentie, nanotechnologie en hyperintelligente computers. Of stevenen we af op een Brave New World? vraagt de documentaire technocalyps zich af.

De mensheid heeft nogal een hoge pet op van zichzelf: op de overtreffende trap van de evolutieladder zouden wij het glorieuze eindpunt zijn. Veel wetenschappers zien andere gegadigden: de posthumane robot en computer die de menselijke grenzen ver zullen overstijgen. In de drie uur durende documentaire technocalyps van de Vlaamse videokunstenaar Frank Theys wordt onderzocht hoe ver de wetenschap is gevorderd en wat de toekomst ons zal brengen. Ons lichaam is eigenlijk maar een lastig, log vehikel dat via microchips en geheugenuitbreiding opgekalefaterd moet worden. Ook achterhaald is ons endoskelet, terwijl we al die bedreigingen van buitenaf beter de baas kunnen met een exoskelet, een pantser dus. We kunnen de natuur nog best een beetje verbeteren, sterker nog, het herstellen van foutjes in de genen is niet onethisch, maar een morele verplichting, vindt een van de geïnterviewden. Fakkeldrager van de wereldwijde transhumane beweging is Max More van het Extropy Institute, die dan ook uitgebreid aan het woord komt.
De reparatiewoede beperkt zich niet tot ons lichaam. Ook alle materie om ons heen kan via nanotechnologie (het herschikken van afzonderlijke atomen) op de meest fundamentele wijze worden veranderd. Zoals een wetenschapper het op bijbelse wijze verwoordt: "The age of the post-human is coming. It is written in the magazines."

Clonaid
De busladingen wetenschappers die in technocalyps aan het woord komen, zien de toekomst zonnig in. Of hebben we hier eigenlijk te maken met technologische waanzin?, vragen criticasters zich in het tweede deel van de film af. Wat als we de veel intelligentere transhumanen niet meer in de hand hebben en ze ons als huisdier zullen behandelen, of ons als vliegen zullen doodslaan? De mens is bezig zijn eigen moordenaars te creëren en de ’technocalyps’ is nabij, vrezen de vele deskundologen in de documentaire. De risico’s zijn legio: dehumanisatie met de bijbehorende existentiële crises, een grotere kloof tussen arm en rijk, de verwezenlijking van een Brave New World. Het is moeilijk in te schatten hoe serieus we de stoet sceptici moeten nemen. Neem de Unabomber, die zijn angst voor de technologie wel heel ver doordreef, of Terence McKenna, een ‘ethnopharmacologist’ met ruime ervaring in de psychedelische drugs.
In het laatste deel, over religie en wetenschap, komt Theys ineens met yoga aanzetten, als bewijs dat technologie de lichaamsoverschrijdende yogi imiteert. Helemaal bont wordt het als de in futuristisch wit gestoken Rael van de UFO-religie Raelian Movement, bekend van Clonaid, zijn krankzinnige theorieën mag oplepelen. Dan blijkt dat we hier toch niet met een interessante documentaire over de wetenschappelijke stand van zaken te maken hebben, maar met een ratjetoe van futuristische ideeën, waarbij het lastig is om pertinente onzin van lucide voorspellingen te onderscheiden. Eigenlijk kun je net zo goed blade runner kijken. Bij een onderwerp dat de menselijke ratio zo centraal stelt, zou je een rationelere benadering wensen.

Mariska Graveland