Folktales

Tijdens een tussenjaar in subarctisch Noorwegen leren tieners op hun eigen benen staan. Deze dromerige documentaire pleit voor leven in het nu.

Er wordt weleens gezegd dat tieners de wereld een stuk intenser ervaren. Ze hebben nog niet de juiste cadans gevonden: hun tienerbreinen zijn nog niet gekalibreerd voor het volwassen leven.

Filmmakers Heidi Ewing en Rachel Grady, bekend van Jesus Camp (2006), filmen in Folktales een groep jongeren die wordt klaargestoomd voor die onafwendbare confrontatie met de boze buitenwereld. De twee filmden een jaar lang de belevenissen op Pasvik Folkehøgskole: een school in het Noorse subarctische gebied, waar jongeren uit het binnen- en buitenland gedurende een tussenjaar leren op eigen benen te staan.

Op het programma staan jagen, survivallen in de sneeuw en racen met sledehonden. Met als doel om, aldus een instructeur, “een nieuwe versie van jezelf te ontdekken”. Ewing en Grady portretteren een aantal studenten, onder wie de negentienjarige Noorse Hege. Zij vertelt voor de camera hoe het is om een jonge vrouw te zijn: “Chaos.”

De film spiegelt hoe Hege en haar klasgenoten de wereld beleven met een montagesequentie. Vliegensvlug schieten shots van sneeuwlandschappen, close-ups van dennenbomen en hijgende sledehonden voorbij. Desoriënterende jump cuts sorteren een hallucinant effect. Alsof de tieners puppy’s zijn die in een korte tijd allerlei nieuwe indrukken opdoen.

Hege doet ook een aantal ontboezemingen. Zo vertelt ze dat ze over dingen vaak te diep nadenkt. In het begin van de film is ze telkens te zien met haar smartphone in de hand: misschien wel de boosdoener die dat doordenken in de hand werkt, is de suggestie. Gelukkig verleggen de studenten al snel hun focus naar hun vriendschappen met de sledehonden; de smartphones verdwijnen in de bureaula.

Folktales draait om (over)leven in het nu. Om ’s nachts meehuilen met de wolven. Om je onverstoord onderdompelen in een wak. Om het maken van fysieke vriendschappen. De opleiding dwingt de deelnemers als het ware om herboren te worden.

Gaandeweg beginnen de studenten deze manier van leven, dicht op de natuur, te omarmen. Het buitenleven bij de poolcirkel heeft iets mythisch – neem alleen al het troostrijke geluid van laarzen die een afdruk achterlaten in de verse sneeuw. Ewing en Grady schromen niet die romantiek van het landschap her en der flink uit te buiten. Dat komt hun boodschap overigens ten goede: het verleidelijke Folktales is tegengif tegen de digitalisering en anonimisering van de wereld.