ANKLAGET

Wat gebeurt er als een man door zijn dochter van seksueel misbruik wordt beschuldigd? De Deense film Anklaget toont de psychische ravage.

Smijten met beroemde namen wil in de filmwereld nog wel eens helpen. Daarom lezen we overal dat Jacob Thuesen, die met Anklaget (‘aangeklaagd’) zijn speelfilmdebuut maakt, als editor voor Lars von Trier werkte. Het is waar, maar het is wel ruim tien jaar geleden dat Thuesen de montage van Von Triers ziekenhuissoap The kingdom verzorgde. Het bleef bij de eenmalige samenwerking, want de editor had regie-ambities. In 1996 debuteerde hij als documentairemaker met Under New York, een portret van daklozen in New York. Blijkbaar ligt zijn hart bij fictie, want na deze documentaire regisseerde hij korte fictiefilms en een tv-drama. Anklaget is zijn eerste lange speelfilm.
Met de Deense scenarist Kim Fupz Aakeson, die we ons herinneren van het script van de innemende kinderfilm Miracle (2000), pakt hij geen kinderachtig onderwerp aan. We volgen het stel Nina en Henrik (sterke rol van Troels Lyby, die we kennen van Von Triers The idiots), die zich zorgen maken over hun veertienjarige tienerdochter Stine. Het kind doet zelden haar mond open, zodat haar ouders geen hoogte van haar krijgen. Een therapeut mag uitzoeken wat er aan de hand is. De klap komt hard aan als Stine beweert dat ze seksueel misbruikt is door haar vader. Spreekt ze de waarheid of moeten we Henrik geloven, die zegt onschuldig te zijn? De kijker wordt een rechercheur op zoek naar bewijsmateriaal. Waarom merkte Henrik eerder in de film op dat hij vanaf zijn zestiende nooit meer met zijn vader heeft gesproken? Vanwaar deze haat? Was hij zelf het slachtoffer van incest? Ook zijn beroepskeuze wordt verdacht: is hij zweminstructeur geworden uit pedofiele motieven? Aan de andere kant: Stine kan volgens haar moeder fictie en werkelijkheid niet uit elkaar houden. Ze beschuldigde haar vader ooit van geweld, toen ze van de fiets was gevallen en met schaafwonden en blauwe plekken op school kwam.

Scheldwoorden
Anklaget gaat op zoek naar de waarheid achter de aanklacht, maar interessanter is dat de film laat zien dat de beschuldiging van seksueel misbruik werkt als een fragmentatiebom. In één klap versplintert de vertrouwde wereld: Henrik wordt gearresteerd, Stine in een opvanghuis geplaatst en Nina piekert zich gek. De verwoestende uitwerking treft ook collega’s en vrienden. Wie moeten ze geloven? Opgefokte buurtbewoners bekladden Henriks auto met scheldwoorden. In een onstuitbaar mechanisme speelt iedereen zijn vaste rol. De therapeut doet wat zij denkt dat goed is, de advocaat zoekt zwakke plekken in de aanklacht en de rechter oordeelt.
Naast het juridische aspect staat het menselijke drama. Dat Henrik en Stine lijnrecht tegenover elkaar staan, maakt het leven voor Nina tot een hel. Zij gelooft Henrik, maar wil haar dochter niet verliezen. Anklaget is een thriller, maar vooral een subtiel geobserveerd gezinsdrama over list en bedrog. Indringend toont de film hoe het gezin uit elkaar valt. Zonde van het einde, dat laat zien dat de makers minder lef hebben dan we lang dachten.

Jos van der Burg