“Zoals het nu gaat, kan het echt niet meer”

Producent Matthijs van Heijningen is teleurgesteld. Zijn film De Bende van Oss opende het Nederlands Filmfestival en was voor zes Gouden Kalveren genomineerd, maar won er slechts één. Van Heijningen voelt zich slachtoffer van een achterhaald jurysysteem.

Wat hij afgelopen vrijdag bij de uitreiking van de Gouden Kalveren van de keuzes van de jury vond? Matthijs van Heijningen, producent van De Bende van Oss, schiet in de lach. "Ik was er niet erg gelukkig mee. We hadden toch wel twee à drie Kalveren verwacht, ten minste voor beste acteur en beste scenario." Het werd er, ondanks zes nominaties, slechts één: voor beste muziek.

"Er waren wel meer beslissingen waar ik me niet zo in kon vinden," gaat Van Heijningen verder. "Wéér een Kalf voor Carice van Houten, terwijl ze die rol in Black Butterflies gewoon slecht speelt. Het is een redelijk beperkte actrice, die altijd hetzelfde doet. Dat Sylvia Hoeks voor haar rol in De Bende van Oss niet eens genomineerd was, vonden we een belediging. En dan de drie genomineerden voor beste film (Black Butterflies, Brownian Movement en Rabat, red.), dat zijn in feite buitenlandse films. Ik kan heel goed begrijpen dat sommige genomineerden niet eens meer op komen dagen. Die willen niet voor gek gezet worden door zo’n vakjury van collega’s."

Het gaat Van Heijningen niet alleen om dit jaar. Er is volgens hem sprake van een structureel probleem. "Op een normaal filmfestival bepaalt de jury pas op het allerlaatste moment de genomineerden en de winnaars. Maar bij het Nederlands Filmfestival vindt de jurering van tevoren plaats, waardoor hypes die tijdens het festival ontstaan er niet toe doen. Dat betekent dat films die tijdens het festival in première gaan in het nadeel zijn. Ze moeten namelijk concurreren met titels die al weet ik hoeveel bezoekers hebben getrokken en goede recensies hebben gekregen."

Daar komt bij dat juryleden vaak nog "iets goed te maken hebben", zegt Van Heijningen. "Nu zat er bijvoorbeeld iemand in de jury die een aantal jaar geleden, toen ik in de jury zat, geen Kalf won. Om zulke problemen te voorkomen, zou je de jury veel breder kunnen maken, naar voorbeeld van de Oscars. Zoals het nu gaat, kan het echt niet meer. Het systeem heeft zijn houdbaarheidsdatum overschreden."

Het was vrijdag voor Van Heijningen al met al een frustrerende avond. Heeft hij dan ten minste nog van de show kunnen genieten? "Het ging er alleen om om zoveel mogelijk kijkers weg te trekken bij The Voice of Holland. Dan krijg je wonderlijke staaltjes ballet, terwijl de prijzen voor camera, geluid en scenario niet eens werden uitgezonden. En zo’n situatie met die Marokkaanse acteur (de speech van Nasrdin Dchar, red.), dat vond ik gewoon gênant. Hij probeert ons een soort schuldgevoel aan te praten, en iedereen staat op om te applaudiseren. Echt te zot voor woorden."

Erik Schumacher