Winnaar World Cinema Amsterdam: ‘Het is mijn verantwoordelijkheid om kwetsbaar en eerlijk te zijn’

In Necktie Youth, het semi-autobiografische speelfilmdebuut van Sibs Shongwe-La Mer (23) dat gisteren de juryprijs won op World Cinema Amsterdam, komen alle talenten van dit Zuid-Afrikaanse wonderkind samen. Klassieke cinema, hip hop video’s en analoge zwart-wit fotografie vormen zijn kritische blik op een vervreemde generatie jongeren in de ban van hun online bestaan. Zelfs een zelfmoord wordt in deze film via webcam de ether ingestuurd. "Dit is een portret van een generatie en niet alleen van één persoon."

Door Hugo Emmerzael

Bij een bezoek aan jouw website werd ik overweldigd door alles wat postmoderne media te bieden hebben: muziek, fotografie, TED talks, VJ performances en natuurlijk film. Waar haal je al die inspiratie vandaan? "Ik heb geen idee, man. Ik ben gewoon altijd geïnteresseerd geweest in wat rondklooien en mijn ideeën te verwerken in verschillende media! Al die verschillende disciplines komen uiteindelijk samen als ik aan een film werk. Van het schrijven van een scenario tot aan het componeren van de muziek; het geeft mij het idee dat al die media onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en samen één grotere identiteit dienen."

In dit geval is dat Necktie Youth, een film die opent met een via de webcam opgenomen zelfmoord van een meisje. Is dit jouw kritiek op de rol van digitale communicatie in onze levens? "De film is ontstaan vanuit de dingen die ik om mij heen zag, maar als je die observaties filmt, wordt het haast automatisch kritiek. Ik zie hoe het misbruik van digitale communicatie mensen lostrekt van hun realiteit. Mensen kunnen amper meer direct met elkaar communiceren. Het gaat allemaal om cool zijn op social media of relevant zijn of meer volgers hebben. Zelfs de dood van dit meisje is gedreven door deze cultuur. Er is door moderne technologie een zelf-obsessieve behoefte ontstaan om bekeken te worden."

Focust je film daarom op zo’n grote groep personages? "Ik wilde niet dat de film alleen werd gezien als de ervaringen van hoofdpersonage Jabs. Ik wilde juist laten zien dat een hele maatschappij beïnvloedt is door dit spul. Daarom leek het me beter om een groot ensemble acteurs te hebben zodat je kunt zien dat ook alle vrienden van Jabs ermee te maken hebben. De kracht van Necktie Youth komt voort uit het doorgronden van die grote groep personages. Dit is een portret van een generatie en niet alleen van één persoon."

Er zit een scène in de film waar het vlijmscherpe zwart-wit beeld wordt vervangen door gekleurde Super 8-shots. Het getuigt van de vrijheid die je in de stijl van je film voelt. Soms kijkt Necktie Youth daardoor weg als een soort hip hop videoclip. "Precies! Vooral in deze film probeerde ik daar voor te gaan. In een scène waar een paar van de jongens drugs aan het dealen zijn, wilde ik de muziek flink omhoog gooien en de film voor een paar minuten als een videoclip laten spelen! Ik ben enorm geboeid door klassieke cinema, Fellini, Godard, dat soort spul, maar tegelijkertijd gebruik ik in mijn films ook veel vreemde camerabewegingen die ik meekreeg van de indie-skatevideo’s die ik vroeger keek. Soms pan ik als een wilde langs wat jongeren die gewoon aan het praten zijn. Zoiets heb ik bijvoorbeeld eerder van Jackass geleerd. En dan zijn er ook nog de Super 8-beelden, waar ik gewoon te veel van hou om ze niet in de film te gebruiken. Op die manier bleven we dus eigenlijk de hele tijd de stijl van de film veranderen."

Je zou dus over jouw filmstijl kunnen zeggen dat je er geen hebt, op de stijl na die op dat moment het best bij de film past? "Het gaat er bij mij om dat het op dat moment in de film werkt. Als het een scène stilistisch cooler maakt, dan is dat voor mij de beste optie. Ik denk over elke scène na als een apart werkje en breng ze uiteindelijk samen in een collage. Dat vind ik veel interessanter om te doen dan gelijk al vanuit het totaalbeeld te denken."

Je schrijft, regisseert en acteert in deze film. Hoe hou je al die balletjes in de lucht? "Ik speel steeds een andere rol in hetzelfde stuk. Ik moest eerst als schrijver verzinnen hoe de hele film in elkaar gaat zitten. Daarna zorg ik er als regisseur voor dat alles gebeurt zoals het moet gebeuren, maar als ik dan actie roep en zelf voor de camera sta, dan ben ik weer een heel ander personage. Daarna moet ik dan wel weer achter de camera duiken om te kijken hoe het beeld eruit ziet en om te beoordelen of ik zelf wel adequaat genoeg speel. Ik ben dus constant aan het jongleren."

Voelt het dan niet alsof je je enorm blootstelt voor je publiek? "Ja, zo voelt dat en zo zou het ook moeten voelen. Ik vind dat het juist te weinig gebeurt in moderne cinema. Te veel filmmakers werken achter een sluier, achter een onpersoonlijk verhaal. Het is mijn verantwoordelijkheid om kwetsbaar en eerlijk te zijn, om iets recht vanuit het hart te leveren, zelfs als dat soms ongemakkelijk voor mij kan zijn."