Werkgelegenheid Nederlandse film loopt achter op EU
De werkgelegenheid in de Nederlandse filmsector is sinds 1998 geleidelijk teruggelopen, naar 16,7 procent minder banen in 2011. Daarin wijkt Nederland sterk af van de Europese trend waarin juist sprake is van een groei in die periode van maar liefst 11,5 procent, volgens een onderzoek van Oxford Economics.
De teruglopende overheidsbijdragen en het ontbreken van economische of fiscale maatregelen om internationale productieactiviteit aan te trekken zijn debet aan de terugloop van de werkgelegenheid. Ook de exportpositie van de Nederlandse film- en audiovisuele industrie heeft hieronder te lijden. Dit schrijft Paul Rutten, visiting professor Universiteit Antwerpen, in de samenvatting van het zondag verschenen, onafhankelijke onderzoeksrapport ‘Economic contribution of the Dutch film and audio-visual industry’ van het Oxford Economics, uitgevoerd in opdracht van de Filmproducenten Nederland, Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs, Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten en het Nederlands Filmfonds.
De onderzoekers noemen het relatief onaantrekkelijke productieklimaat in Nederland een reden tot grote bezorgdheid. Overheden in tal van landen koppelen een economisch en fiscaal aantrekkelijk productieklimaat aan directe ondersteuning vanuit cultuurbeleid voor film. Dat geldt vooralsnog niet voor Nederland. Daardoor is in de voorbije jaren de productieactiviteit sterk teruggelopen. Internationale producties doen Nederland nauwelijks meer aan. Zelfs het gaandeweg kleiner wordend aantal Nederlandse producties kiest vanwege het gunstige productieklimaat steeds vaker voor het buitenland. Dit gaan direct ten koste van de werkgelegenheid in de Nederlandse film- en audiovisuele industrie en haar toeleveranciers. Dat komt nog bovenop het effect van de overheidsbezuinigingen op directe productiesubsidie. Met de werkgelegenheid en economische waarde lekt ook talent en kennis weg. De infrastructuur die nodig is voor een vitale filmsector wordt aangetast, aldus het rapport.
De geleidelijke achteruitgang tussen 2007 en 2011 in de Nederlandse film- en audiovisuele media is geen algemene trend in de EU. Sterker nog, alle metingen voor het Europese gemiddelde laten sinds 2008 een positieve groei van de werkgelegenheid zien. In hun analyse wijzen de onderzoekers op een sterke positieve relatie tussen de hoogte van de staatssteun en de gezondheid van de film- en audiovisuele sector, die indirect wordt ondersteund door fiscale of economische maatregelen of via directe steun. In het algemeen geldt dat hoe hoger het bedrag van de steun per hoofd van de bevolking is, hoe sneller de sector gegroeid is in termen van werkgelegenheid. Zo kan ook het extra voordeel van een fiscale of financiële stimulans kapitaal, mensen en talent uit het buitenland aantrekken en de groei van de werkgelegenheid stimuleren. Dat heeft weer een negatief effect op gebieden die dergelijke stimulansen niet bieden, doordat getalenteerde en bekwame mensen over landsgrenzen heen vertrekken naar gebieden die aantrekkelijkere financiële mogelijkheden en kansen op de arbeidsmarkt bieden.
Het slinken van de overheidsbijdrage aan filmproductie heeft ertoe geleid dat in de eerste helft van dit jaar slechts 14 films in productie gingen, tegen 17 in 2012 en 22 in 2011. De gesignaleerde terugloop in Nederlandse producties in de eerste helft van 2013 is een voorbode van een verwachte verschraling van het Nederlandse filmaanbod. Die betekent ook een krimp in banen, toegevoegde waarde en export en op termijn ook in bioscoopbezoek in Nederland.
Oxford Economics doet ook een aantal aanbevelingen. Ze adviseren de Nederlandse overheid om de invoering van fiscale en economische financiële stimuleringsmaatregelen voor investeringen in audiovisuele activiteiten te overwegen. Een financieringsgarantie door de overheid voor de komende vijf jaar zou de onzekerheid in de sector kunnen verminderen en de investeringsbereidheid van bedrijven en private investeerders versterken.
Verder lezen:
Het volledige rapport ‘Economic contribution of the Dutch film and audio-visual industry’ van het Oxford Economics
De nieuwe Film Facts and Figures of the Netherlands 2012/2013 van Het Nederlands Filmfonds
De iMMovator Cross Media Monitor