Webfilm: Z@PP Echt Gebeurd

  • Datum 19-10-2011
  • Auteur
  • Deel dit artikel

Gescheiden ouders, Gilles de la Tourette, de verhouding tussen feit en fictie: het komt allemaal voorbij op Z@PP Echt Gebeurd, een online platform voor de Nederlandse jeugddocumentaire.

Kinderen zijn dondersgoed in staat om ‘echt’ te onderscheiden van ‘niet-echt’. Maar ze hebben ook dondersgoed door dat fictie de werkelijkheid net zo dicht kan naderen als een documentaire. In haar auditievideo voor het reportersteam van Z@PP Echt Gebeurd vertelt de 13-jarige Lisette hoe het jeugdverhaal waarmee ze een voorleeswedstrijd won zich spiegelde in het leven van een vriendin. Een droevige spiegeling: net als de hoofdpersoon kreeg het meisje kanker en overleed ze.

Documentaires op hun beurt kunnen weer niet zonder fantasieën en verzinsels. Jongeren die opgroeien met sociale websites waarin alles draait om zelfmarketing, weten dat natuurlijk als geen ander. De 13-jarige Sweder stuurde voor hetzelfde toelatingsexamen een trailer in voor een film waarin hij zelf de hoofdrol speelt, geproduceerd door ‘iMovie’ en ‘Warner Kots’. Hij neemt het narcisme van zijn leeftijdsgenoten genadeloos op de hak: het Gouden Palm winnende en door critici toegejuichte Het leven van een loser gaat over de dagelijkse sleur van een werkelijk doodnormale jongen. Geen ster — en dat geldt natuurlijk ook voor de Facebook- en de Hyvesgeneratie.

Dat Lisette en Sweder zich zo bewust zijn van de functie van verhalen en de werking van de massamedia, belooft wat voor de reportages die ze voor Z@PP Echt Gebeurd gaan maken. De VPRO plugt de site, genoemd naar het gelijknamige televisieprogramma, als de eerste webstek voor werkelijk gebeurde verhalen over de leefwereld van kinderen. Dat moet de Nederlandse jeugddocumentaire een steuntje in de rug geven.

Maar Z@PP Echt Gebeurd tekent ook een veranderende manier van denken bij de omroepen. Daarbij zijn hun televisie-uitzendingen achteraf niet alleen te bekijken op Uitzending Gemist, maar ook op gespecialiseerde themasites. Zo komen de liefhebbers beter aan hun trekken.

Het aanbod op de site is nog aan de magere kant, maar er zijn toch alvast een paar pareltjes van de afgelopen jaren te vinden. De Leven tussen 2 huizen-serie van Frans Bromet bijvoorbeeld, die het concept van Buren toepast op gescheiden ouders — met het verschil dat hij ze door hun gedupeerde kroost laat interviewen. Bromet haalt zelf, in zijn volstrekt unieke zeurderige, zuigende vraagmethode, de kinderen voor de camera. Zij gaan niet zelden veerkrachtig en vindingrijk met de verbroken liefde om — ondanks de praktische onvolkomenheden. Renée heeft daarom bedacht dat niet zij, maar haar ouders maar tussen twee huizen heen en weer moeten pendelen.

Bromet heeft gewoontegetrouw weinig interesse in een gepolijste esthetiek. Het filmmateriaal van de kinderen is soms zwaar onderbelicht, de filmpjes ademen in alles rap gedraaid en gemonteerd te zijn. Heel anders is dat in het gelauwerde Anne vliegt van Catherine van Campen, die effectief gebruik maakt van muziek om de emoties van de hoofdpersoon te versterken. Ook met het camerawerk-op-kind-ooghoogte duikt ze helemaal in de belevingswereld van de 11-jarige Anne, die het moeilijk vindt om op school te vertellen dat ze de aangeboren ticziekte Gilles de La Tourette heeft.

Van Campen streeft naar filmische perfectie, waar Bromet zich er niet voor schaamt de rafelrandjes van de techniek bloot te geven. Wie dichterbij de werkelijkheid komt — dat is aan de jeugdige doelgroep om te bepalen.

Niels Bakker