Webfilm: Wie verdienen de Oscars?

Kevin B. Lee, de koning van het video-essay, deelt vast de eerste vergulde beeldjes uit. En passant onthult hij details die je nog niet waren opgevallen.

Het is in februari de meest gestelde vraag op de cocktailparty’s in Hollywood: wie gaan er met de Oscars aan de haal? De voorspellingsmolen draait op volle toeren, maar echt interessante discussies levert dat niet op, vindt filmcriticus Kevin B. Lee. Niemand kan immers in de hoofden van de Academy kijken. Lee stelt daarom liever een alternatieve vraag: wie verdienen de Oscars het meest?

In een serie video-essays voor Fandor is Lee het best op dreef als hij zijn beschouwingen uitbeeldt. Het maakt zijn kritiek tastbaarder dan geschreven recensies. Zo steekt Lee zijn pleidooi voor Her als hoofdprijswinnaar whatsappend af. Dat zijn smartphone hem nauwelijks tegenspreekt, onderstreept één van de thema’s van Spike Jonzes onthutsende liefdesdrama — we gebruiken onze gadgets vooral om ons te laten pleasen.

Zonder zo’n visuele laag zijn de essays droger, maar nog altijd prikkelend genoeg. Lee is zo’n zeldzame criticus die je meeneemt op ontdekkingsreis. Hij onthult details die je nog niet waren opgevallen. Oké, het inzicht dat Judi Dench en Meryl Streep acteren op de automatische piloot mag inmiddels weinig verrassend meer heten. Hun professionele trucjes zijn in Philomena en August: Osage County weer kinderlijk eenvoudig te doorzien. Maar dat Sandra Bullock in Gravity meer is te horen dan te zien? En dat haar lichaamsdelen vaker in beeld zijn dan haar gezicht? Lee bewijst met infographics dat Bullock het acteren herdefinieert —– zoals Gravity doet met de cinema.

Tussen de regels door leren we dat elke criticus zijn eigen maatstaven hanteert. Een ware mening bestaat niet. Zo zoekt Lee in acteurs naar "dingen die ze doen om ons begrip van een personage te verdiepen." Casinobankier Leonardo DiCaprio blijft als ‘Wolf of Wall Street’ steken in een cartooneske performance ("Een rockzanger in een stadionconcert"). David O’Russell daarentegen beweegt zijn acteurs tot grote hoogten. Zwendelaars Christian Bale en Amy Adams maken ook de achterliggende angsten van hun werk invoelbaar. Zij zijn mensen van vlees en bloed. Als verbijsterende onttakeling van de Amerikaanse Droom maakt dat American Hustle des te effectiever.

De Oscar-video-essays gaan dus evengoed over de filmkritiek zelf. Maar Lee verzuipt niet in bespiegelingen op meta-niveau. Daarvoor blijft hij te veel filmliefhebber, die in de eerste plaats zoekt naar de neusjes van de zalm. Dat is voer voor écht goede gespreksstof op de februari-cocktailparty’s in Hollywood.

Niels Bakker