Webfilm: The Centrifuge Brain Project (Go Short-winnaar)

Een draaimolen met uitschietende bakjes, een reuzenrad dat 14 uur doet over een rondje, een rollercoaster die altijd een andere route kiest. In een meesterlijke mockumentary, winnaar van Go Short, nemen pretpark-attracties magische én manische gedaanten aan. Maar wat heeft het in Godsnaam te betekenen?

Eén van de leuke dingen van YouTube is dat een duidelijke context ontbreekt. Bij een bezoek aan IDFA weet je: documentaire. HAFF: animatie. Rotterdam: arthouse. YouTube daarentegen is een vergaarbak van semi-pornografische videoclips, versleten speelfilms, gedenkwaardige voetbalwedstrijden, schokkerige home-video’s en kunstzinnige korte films — gepost door makers én kijkers.

In deze collectieve beeldenbrei word je al snel op het verkeerde been gezet, vooral als films nadrukkelijk spelen met genreconventies. Wie The Centrifuge Brain Project vorige week zag op Go Short, waar hij de prijs voor korte fictiefilm wegkaapte, wist waarschijnlijk dat het ging om science fiction vermomd als televisie-reportage. Maar wie op YouTube op deze meesterlijke mockumentary stuit, kan zich zomaar laten foppen.

Slim en vindingrijk, dat is de bizarre blend van wetenschap en amusement park rides die de Duitse regisseur en special effects-ontwerper Till Nowak bedacht. Hij keert beide werelden binnenstebuiten. Terwijl de manische Dr. Nick Laslowicz uitlegt hoe hij de menselijke reacties op ‘centrifugeren’ in alle windrichtingen onderzoekt, zien we op archiefbeelden de rollercoasters, reuzenraden en andere mechanische hoogstandjes die hij in zijn experimenten gebruikt.

Alleen zien de attracties er niet langer realistisch uit, met dank aan computermanipulaties. Ze verveelvuldigen zich tot oneindige monsters. Zo zoekt de ‘High Altitude Conveyance’ het luchtruim in alle richtingen, om pas na 14 uur (!) opnieuw ‘start’ aan te tikken. ‘The Expander’ draait braaf zijn rondjes, maar katapulteert met zijn lange grijparmen de bakjes ook de ruimte in. En dan is er nog de ‘Steam Pressure Catapult’, een achtbaan met hoge onvoorspelbaarheidsfactor, vanwege de vele mogelijke routes.

Wat het in Godsnaam te betekenen heeft? Nowak beheerst de kunst van het goochelen zo goed, dat het volstrekt in het midden blijft. De bij de film horende website van het Institute for Centrifugal Research, lekker stoffig vormgegeven, doet een parodie vermoeden. Maar waarop precies? Op de absurde realiteit van het wetenschappelijk bedrijf, waarin de hele werkelijkheid wordt gereduceerd tot een experimenteel ontwerp? Op de mad men die er werkzaam zijn, en mens en dier onderwerpen aan hun kennishonger? Of gaat Nowak nog een stap verder, en is zijn film een parodie op de rijke filmhistorie óver dat thema — van The Fly en Das Experiment tot recent Errors of the Human Body?

Hoe het ook zij, The Centrifuge Brain Project is magisch, speels, absurd, verwarrend en ongrijpbaar, een onvergetelijke kijkervaring. Eén van de webfilm-toppers van 2013.

Niels Bakker