Webfilm: Shock and awe

In de videoclip van ‘Witch Doctor’ orkestreert De Staat-frontman Torre Florim een leger halfnaakte mannen in een rituele dans. De video is een terechte hit, dus het belooft een ervaring te worden tijdens de aankomende De Staat concerten: zou een echt publiek deze dans ook aankunnen?

Het was al een tijd een internetsensatie: een cirkel Soefi-mannen dansend op een elektronisch nummer. Sommige video’s werkten best goed, andere waren niets anders dan flauw te noemen. Toch zijn de video’s altijd leuk om naar te kijken en te luisteren. De manier waarop de Soefi-mannen dansen is namelijk ontzettend imposant. Dit is een collectief die als één beweegt, niet een verzameling individuen. Het is alsof al die dansers door één iemand aangestuurd worden, een soort een dansende hivemind.

Iemand die met zijn muziek een massa individuele mensen kan transformeren tot een samenhangend geheel, dat was vast het uitgangspunt voor de videoclip van ‘Witch Doctor’, een nummer van de meest recente cd van de Nederlandse rockband De Staat. Maar in plaats van een daadwerkelijk publiek haast als bezeten in een cirkel te laten dansen, ruit frontman Torre Florim (uiteraard de witch doctor in dit scenario) een leger aan digitale mannen op. Het resultaat is indrukwekkend, aanstekelijk en best wel griezelig tegelijkertijd te noemen.

Het is vooral indrukwekkend als je je realiseert dat Florim eigenlijk gedurende de hele videoclip voor een groen scherm stond te playbacken. Geen mannen, geen arena, geen sfeervolle lichten, zo leert de making of van de clip ons. Alleen de zanger van een band, een man met een motion capture pak en heel veel uren werk op de computer. En toch is het resultaat ontzettend krachtig. Dat komt vooral door het sterke contrast tussen de witch doctor en zijn volgende massa. Florim heeft als zanger een sterke aanwezigheid in de clip, terwijl de expressieloze en anonieme mannen er eerder uitzien alsof ze net uit een video game kwamen wandelen. De video nadert daardoor het grijze gebied van de uncanny valley: we vinden de mannen op mensen lijken, maar kunnen ze nooit menselijk noemen. Ze zijn tegelijkertijd herkenbaar en vreemd, mooi en lelijk, intrigerend en afstotelijk.

Daarmee sluit deze videoclip goed aan bij het oeuvre van videokunstenaar Floris Kaayk, die met zijn online video’s altijd de grenzen opzoekt tussen het menselijke en het technologische/digitale. De clip van ‘Witch Doctor‘, die hij maakte samen met Studio Smack, is wat expressiever en abstracter dan we van hem gewend zijn, maar heeft nog steeds een bij hem passende setting: een dystopische arena waar de zielloze mens onderworpen lijkt te zijn aan de kracht van populaire muziek.

Wat blijkt uit Witch Doctor is dat het ontzettend leuk is om met die zielloze mannetjes te spelen. Terwijl Florim zingt over zijn bedwelmende middelen en sturende krachten, speelt hij met zijn digitale volgers als een jojo. Als in een trance volgen zij de zanger met hun steeds krachtigere, voetstampende passen. Na verloop van tijd, als de impact van de muziek steeds voelbaarder wordt in de digitale massa, valt alleen nog maar te spreken van pure shock and awe. Deze clip toont aan hoe muziek een publiek kan verleiden, kan grijpen en volledig kan overmeesteren.

Daarom ben ik ontzettend benieuwd hoe dit nummer het in de toekomst gaat doen bij concerten van De Staat. De Nijmeegse band is met zijn warme uitstraling en snoeihard gespeelde, maar catchy nummers immers altijd een goede band geweest voor een groot publiek. Neem een Lowlands, een Pinkpop of een Paradiso en Torre Florim en zijn bandleden spelen het dak er hoogstwaarschijnlijk af. Maar zal een publiek deze dansvorm overnemen? We mogen het hopen, want dan krijgen nog veel meer video’s zoals deze te zien, maar dan met echt publiek in plaats van een digitaal leger. Dat zou ook perfect aansluiten bij het werk van Floris Kaayk: video’s van mensen die video’s nadoen die mensen nadoen.

Hugo Emmerzael