Webfilm: Rosto

Rosto’s sinistere onderwerelden zijn misschien nog het beste te bekijken als spinsels uit het Freudiaanse onderbewuste. Zonder ernstige ondertoon — de postmoderne speelsheid staat daarvoor te veel op de voorgrond.

Autonome filmmakers die zich door niemand een strobreed in de weg laten leggen. En die toch succes oogsten. Onbestaanbaar, zegt u? De Nederlandse animatiemusicalfilmer Rosto A.D. bewijst het tegendeel. Hij gaat film na film volledig zijn waanzinnige eigen gang, maar heeft met The Monster of Nix — te zien in een aantal bioscopen — wel mooi zijn tweede inzending voor een animatie-Oscar op zak.

Bijzonder en eigenzinnig zijn eigenlijk understatements voor de morbide, sinistere onderwerelden die Rosto tevoorschijn tovert, en die worden bevolkt door de meest bizarre en extatische figuren. In No Place Like Home — Thee Wreckers (2009) knoopt een man met een kogelgat in zijn hoofd de confrontatie aan met zijn nostalgische verlangen naar oude televisieseries. Jona/Tomberry (2005) introduceert twee maffiosi die een baby willen doodschieten, maar zich op het nippertje gedwarsboomd zien — door de op een wandelende tak lijkende Langeman die ook een belangrijke rol speelt in The Monster of Nix.

Zo weergegeven klinkt het als vrij traditionele verhalen met een kop en een staart, maar deze kwalificatie zou Rosto te kort doen. Sterker: narrativiteit is eerder zijn zwakke plek. Rosto filosofeert niet in oorzaak-gevolg ketens, maar vanuit het Freudiaanse onderbewuste, in dromerige, hallucinerende associaties. Zijn films zijn een verlengstuk van de diepste krochten van onze ziel. Zo kun je The Monster of Nix behalve letterlijk ook figuurlijk nemen: als één grote verbeelding van de basale angst van een jongetje om zijn zorgoma te verliezen.

In zo’n huiveringwekkend universum is het knap dat zijn psychoanalyses niet te ernstig worden. Met dank aan Rosto’s speelse zelfreflectiviteit, vol postmoderne verwijzingen en absurde, overstuurde soundtracks. Hij is, als lid van Thee Wreckers, evengoed muzikant als animatiefilmer. In No Place Like Home en Jona/Tomberry gebruikt hij songs van zijn eigen retrorockband, voor The Monster of Nix strikte hij Tom Waits en het Metropole Orkest. Maar voor alle films geldt dat ze, met hun flitsende montage en camerabewegingen, doen denken aan videoclips — zij het van de avant-gardistische soort. Het maakt ze in elk geval geknipt voor het web.

Rosto’s radicale eigen koersbepaling heeft wel een keerzijde. Zijn films zijn soms letterlijk onnavolgbaar, in de verhaallagen, parallelle werelden en citaten die over elkaar heendonderen. Geheel volgens het principe van ‘l’art pour l’art’ lijkt hij op deze momenten vooral met zichzelf in gesprek. Het is hem onmiddelijk vergeven: dat licht autistische valt nog altijd ver te verkiezen boven de consensus waarmee het merendeel van de Nederlandse films wordt gemaakt.

Niels Bakker

Rosto publiceert sinds 1998 een spin off van zijn graphic novel Mind My Gap op het internet. Veel van zijn films zijn hierop gebaseerd. Zie rostoad.com.