Webfilm: Recordgevecht om kleinste stop motion film

IBM verdrong Aardman deze maand uit het Guinness Book of Records, met een minimovie over een moleculair mannetje. A Boy and His Atom heeft voor de filmkunst weinig te betekenen, en zorgt hoogstens als technisch hoogstandje voor een ‘oeh’- en ‘ah’-beleving.

Zou het nóg kleiner kunnen? Het schattige miniatuurmeisje (9mm) op een stokje is deze maand verslagen door een glimmend kereltje, geheel opgebouwd uit atomen. Met deze ‘kleinste stop motion movie’ aller tijden verdringt technologiebedrijf IBM de huidige wereldrecordhouder, animatiestudio Aardman, uit het Guinness Book of Records.

Je vraagt je af wat zo’n nek-aan-nek-strijd nog met cinema te maken heeft. Spelen esthetische en artistieke kwaliteiten een rol, of uitsluitend een hongerige obsessie voor technologie? Het moet gezegd: het laatste is al vanaf de begindagen van de cinema een drijfveer. De uit het doek stomende trein van de gebroeders Lumière: één en al sensatie, over de onvoorstelbaar geachte mogelijkheden van het nieuwe medium. En wat te denken van Avatar? Een hoop protserige poeha over het digitale 3D-filmen.

Maar toch: anno 2013 verwacht je meer op het gebied van storytelling en animeerkunst dan een onscherp figuurtje, met grijze knikkers als organen, dat andere grijze knikkers gebruikt als stuiterbal en springkussen. Het enige wat een ‘oeh’- en ‘ah’-gevoel oproept, is de kennis dat de grijze knikkers atomen zijn, die met een zeer gevoelige microscoop zijn vastgelegd. Maar als film blijft A Boy and his Atom niet overeind. Het lijkt eerder een primitieve uitvoering van Pacman.

De bèta-nerds van IBM winnen het in dat opzicht in elk geval niet van de creatieve animatoren van Aardman. Hun minimeisje rent in Dot rond in een Wizard of Oz-achtige fantasiewereld. Ze sjeest over geldstukken en onder vallende ijspegels, lift mee met een bij en gebruikt een bos bloemen als parachute, om te verzanden in een één-op-één-gevecht met de complete gamewereld, eigenlijk een bol wol. En dat alles op een decorplaat van 1 meter bij 15 centimeter — Madurodam is er niets bij.

Toch lijken bij Dot, net als bij A Boy and his Atom, commerciële motieven minstens zo belangrijk. Nokia trad op als sponsor, om reclame te maken voor het mobieltje dat dienst deed als camera. Dat maakt deze filmische wereldrecords vergelijkbaar met de door Red Bull betaalde ruimtesprong van Felix Baumgartner. Ze zijn van weinig betekenis voor de cinema, maar wel een trekpleister voor sensatiezoekers, om hen te overstelpen met logo’s en branding.

Maar toegegeven: technische hoogstandjes blijven het. De making offs van A Boy and his Atom en Dot zijn fascinerend kijkvoer. De hoogsensitieve microscoop die IBM gebruikte, schoot foto’s van de razendsnel ronddraaiende atomen, die vervolgens achter elkaar werden gemonteerd. "Zo maak je een film uit de 19e eeuw met technologie uit de volgende eeuw". Gelukkig is IBM-ontwikkelaar Bernie Meyerson de laatste om te ontkennen, dat het in feite om een staaltje prehistorische filmkunst gaat.

Niels Bakker