Webfilm: Jaarlijstjes 2012

Overal op het web wordt teruggeblikt op de beste virals, amateurvideo’s en artistieke webfilms die het jaar te bieden had — in tekst én beeld. Een overzicht van de top vijven, tienen en twaalven van 2012, waarin de consensus ver te zoeken is.

Bij de opkomst van het internet wist men het zeker: het definitieve einde van de verzuiling was in zicht. De praktijk heeft anders geleerd. Eerder dan een globale gemeenschap, is het internet op te delen in talloze lokale subcultuurtjes, die er allemaal hun eigen smaken en smaakjes op nahouden. Het wordt opnieuw bevestigd door de jaarlijstjes van beste webfilmpjes: elke samensteller kiest zijn allerindividueelste favorieten, samengeraapt op basis van de allerindividueelste criteria. Overlap is er nauwelijks — anders dan bij de bioscoopfilm, waar Amour, Holy Motors en Once Upon a Time in Anatolia overal hoge ogen gooien (ook bij de Filmkrant).

Geen wonder dat er dan nog maar één geaccepteerde maatstaf overblijft: aantallen hits, views, shares en clicks. Kwantiteit als indicatie voor kwaliteit. 2012 was een jaar waarin de viral-records opnieuw werden verbroken, zoals de YouTube Trending Top 10 laat zien. In november ging de Zuid-Koreaanse rapper PSY kindartiest Justin Bieber voorbij als meest bekeken YouTube-video aller tijden, om een maand later als eerste de 1 miljard-grens te passeren. Kony 2012 (bijna 100 miljoen views) zette ook een nieuwe standaard: van de activistische documentaire als viral, die staat of valt met forwards, retweets en likes.

Buiten de kijkstatistieken houdt iedereen er zijn eigen gatekeepers op na. Bijvoorbeeld de staf van Vimeo, die een voorliefde heeft voor visuele hoogstandjes. Soms zijn die kitscherig en bombastisch, veel vaker daadwerkelijk beeldschoon. Ook de Vimeo top 12 van 2012 is wisselvallig. Tegenover het schitterende Solipsist (eerder besproken in deze rubriek) staat een regelrechte misser als Moving Takahashi, over een liefde die opbloeit uit een zelfmoordpoging. De film mist niet alleen geloofwaardigheid, maar is ook dramaturgisch zwak en houterig geacteerd.

Ijzersterk is dan weer The City of Samba, een blend van time-lapse en tilt-shift cinematografie. Dat deze typische webgenres de stadssymfonieën uit de jaren ’30 in een nieuw jasje steken, wordt definitief bewezen door Keith Loutit en Jarbas Agnelli. Zij toveren het carnaval in Rio niet alleen om in een orgastisch kleurrijk Madurodam, maar ook in een samba-symfonie, door de swingende sfeer ook swingend te monteren.

The City of Samba biedt een heuse filmische ervaring. Dat kan niet worden gezegd van de volgens de NRC-website vijf ‘mooiste filmpjes’, want die blijven hangen op het niveau van een lollige gimmick. Of het nu gaat om de twaalf jaren van Frans Hofmeesters dochter in 2 minuten en 45 seconden, het speelgoedtreintje dat aan een heli-ballon door de ruimte zweeft of de snowboarder die in lichtgevend pak over een helling danst.

Nee, dan video-essayist Kevin B. Lee, die in zijn top 5 gaat voor meer dan kortstondig vermaak. Dat betekent niet de originele Call me Maybe, maar de Chatroulette-parodie van Steve Kardynal, waarin deze een strippende vrouw nadoet. Met hilarisch resultaat. Het is volgens Lee een filmpje over het internet zelf, waar alles draait om entertainment, het liefst in de vorm van seks. Van onze chat-ontmoetingen met wildvreemden tot de quasi-porno in de meeste videoclips.

Lee’s reactie op die oppervlakkigheid bestaat uit video-essays die dieper graven, maar zonder daarvoor de broodnodige lolligheid op te offeren. In zijn eigen eindejaars-parodie op Gangnamstyle prijst hij, met aan sarcasme grenzende ironie, niet-Engelstalige arthousefilms aan als genotsartikel. Want ja, als een Zuid-Koreaanse rapper een miljardenpubliek bereikt, dan moeten Michael Haneke, Leos Carax en Nuri Bilge Ceylan dat natuurlijk ook kunnen.

Niels Bakker